ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΔΙΡΟΥ ΜΑΝΗΣ

ΠΑΝΤΕΛΕΩΝ ΠΑΝΤΕΛΕΑΚΗΣ
Πρώην ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΟΓΑ
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΛΑΚΩΝΩΝ
«Ο ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ»
ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ
«ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΑΚΡΙΤΩΝ»

Αν η επανένδοξη πατρίδα μας η ΕΛΛΑΔΑ μας, αποφάσιζε να εορτάσει όλα τα μεγάλα γεγονότα της τρισχιλιετούς ιστορίας της, γεγονότα πλήρη αναμνήσεων, ηρωισμών, θυσιών και ολοκαυτωμάτων στο βωμό της ανθρώπινης ζωής, δεν θα άφηνε ούτε μία ημέρα για εργασία, για το λόγο αυτό εορτάζει τα σημαντικότερα εξ' αυτών κατά τρόπο Εθνικό και πανηγυρικό.
Το 1821 αποτελεί αναμφισβήτητα το σημαντικότερο έτος της νεότερης ιστορίας του Γένους μας, γιατί υπήρξε το έτος έναρξης του αγώνα για την Εθνική μας Παλιγγενεσία. Στην διάρκεια αυτής της εποποιίας, υπήρξαν πολλές ημερομηνίες καθοριστικές για την αίσια έκβαση του, μία εκ των οποίων είναι και η σημερινή.
Το εθνοσωτήριο αυτό έτος, οι λίγοι Έλληνες δεν ελογάριασαν όχι μόνο την τεράστια ισχύ της τότε κραταιός Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά ετόλμησαν παρά .την αρνητική διεθνή συγκυρία, να έλθουν φανερά αντιμέτωποι και με την Ιερά Συμμαχία του μισέλληνα Μετερνιχ, για να διδάξουν στους λαούς όλης της οικουμένης, πως οι δούλοι γίνονται ελεύθεροι.
To 1204 μ.Χ μια σωρεία λαθών και παραλείψεων των Βυζαντινών κυβερνήσεων, επέτρεψε σε μια ομάδα θρησκόληπτων βαρβάρων των σταυροφόρων, με πρόσχημα την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων, να καταλάβουν την ισχυρότερη και πλουσιότερη πόλη του Χριστιανικού κόσμου την Κωνσταντινούπολη. Η πρώτη άλωση της Βασιλεύουσας, με τη λεηλασία που επακολούθησε, προκάλεσε ανυπολόγιστη ζημιά στον παγκόσμιο πολιτισμό και ουσιαστικά άνοιξε το δρόμο για την επικράτηση του Ισλάμ στη Μικρά Ασία και στη χερσόνησο του Αίμου κατά τους επόμενους αιώνες.
Μετά την τραγική πτώση στις 29 Μαΐου 1453 μ.Χ. τις Βασιλίδας των πόλεων της Κωνσταντινούπολης, που αποτελεί ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία, ο Μωάμεθ ο Β' ο Πορθητής, έβαλε σε εφαρμογή νέα πολεμικά σχέδια, για να κυριεύσει κάθε Βυζαντινή επαρχία, που εξουσιαζόταν από τους Δυτικούς.
Το 15° αιώνα, Λατίνοι, Φράγκοι, Τούρκοι αντιμάχονται στη δοξασμένη γη των ευκλεών προγόνων μας, για να κρατήσουν ο καθένας για λογαριασμό του, όσο περισσότερα εμπορικά και οικονομικά κέντρα και οχυρωματικές θέσεις της στρατηγικής και πολύπαθης Ελληνικής χερσονήσου μπορούσαν.
Το 1460 μ.Χ., όταν έπεσε και το Δεσποτάτο του Μυστρά στα χέρια των Τούρκων, η καθολική υποταγή όλων σχεδόν των Βυζαντινών επαρχιών στους Ευρωπαίους και Ασιάτες επιδρομείς, ήταν πια ένα τραγικό τετελεσμένο γεγονός.

Ο λαός μας, έπειτα από δράση και σταδιοδρομία τόσων αιώνων, έπειτα από συνεχή πορεία προς την ηθική και πνευματική πρόοδο, έπειτα από τους θριάμβους του Μιλτιάδη, του Θεμιστοκλή, του Λεωνίδα, του Μ. Αλεξάνδρου και των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, έπειτα από την εξάπλωση σ' όλο τον κόσμο των φώτων του Ελληνικού πολιτισμού, γονάτισε κάτω από το συντριπτικό βάρος των ορδών της βίας και του σκοταδισμού.
Μέσα όμως στη γενική Ελλαδική κατάρρευση, όταν οι λόγιοι παίρνανε το δρόμο της ξενιτιάς, το μάχιμο πνεύμα της Λακωνίας οχυρώνεται στα υψώματα του Ταϋγέτου. Στην ηρωϊκή ανυπότακτη Μάνη, η οποία αποτέλεσε την ελπιδοφόρα εξαίρεση για την αναγέννηση του Έθνους.
Αυτή η μικρή άγονη χερσόνησος της Νότιας Πελοποννήσου, επί τετρακόσια ολόκληρα χρόνια με συνεχείς τιτάνιους αγώνες θα διατηρηθεί ελεύθερη, θα κρατήσει ψηλά στα άπαρτα κάστρα της, τις παλιές δοξασμένες Βυζαντινές σημαίες και θα διατηρήσει με την ακατάλυτη πατροπαράδοτη αυτονομία της, αδιάκοπη μέσα στην ξενική κατοχή, τη νομική και πολιτική έννοια του ελεύθερου Ελληνικού κράτους.
Οι Μανιάτες στα τετρακόσια αυτά χρόνια, διατηρήσανε ζωντανές τις παραδόσεις του Μυστρά και της Σπάρτης.
Πριν από το 1821 και στα έγγραφα του αγώνα, αυτοί που καταφύγανε στον Ταΰγετο και διατηρήσανε ελεύθερη την μέχρι του Ταινάρου περιοχή, καλούνται Σπαρτιάτες, γιατί ποτέ δεν ξεχάσανε την εθνική τους συνείδηση.
Τη γενική αυτή πεποίθηση εκφράζει και ο λαϊκός στιχοπλόκος Νικήτας Νηφάκης στην έμμετρη «ιστορία της Μάνης όλης».

«...Σ' αυτά τα μέρη έζησαν οι παλαιοί Σπαρτιάται
και είναι αυτοί που λέγονται το σήμερον Μανιάται,
για να φυλάξουν την τιμή και την ελευθερία
έχτισαν χώρες και χωριά και περισσά χωρία...»

Στη Μάνη σφυρηλατήθηκαν οι ψυχές των αδάμαστων πολεμιστών, στους οποίους στράφηκε το Έθνος για την απόκτηση της ελευθερίας του.
Στους ατίθασους, ανυπότακτους και εμπειροπόλεμους αυτούς πολεμιστές, απευθύνθηκαν οι απόστολοι της Φιλικής Εταιρείας, γιατί εγνώριζαν καλύτερα από κάθε άλλον την φιλοπατρία τους και το αδούλωτο πνεύμα τους.
Την άνοιξη του 1818, ο Πετρόμπεης δέχτηκε το μυστήριο της Φιλικής Εταιρείας. Μυήθηκαν επίσης και τα παιδιά του Γεωργάκης και Αναστάσης, καθώς και τα ανίψια του Γιάννης Μαυρομιχάλης και Πιέρρος Βοϊδής. Την ίδια σχεδόν εποχή κοινωνούσαν στο μεγάλο μυστικό και οι σημαντικότερες από τις άλλες πολεμικές οικογένειες, όπως ο γιος του Μιχαλάμπεη και αρχηγός των Τρουπάκηδων, Παναγιώτης ο επιλεγόμενος Μούρτιζνος, με το γιο του Διονύσιο. Από τους Γρηγοράκηδες μυήθηκαν ο Αντωνόμπεης με τα ανίψια του Πέτρο και Τσιγκούριο.
Σε μερικούς μήνες έφτασε στη Μάνη, σταλμένος από την ανώτατη αρχή της Φιλικής Εταιρείας ο Χριστόφορος Περαιβός, με εντολή να συμφιλιώσει τις τρεις ισχυρότερες πολεμικές οικογένειες και να τις ενώσει για τον επικείμενο αγώνα. Χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες μέχρι να υπογραφεί την 1η Οκτωβρίου 1819 συμφωνητικό, ανάμεσα στους Μαυρομιχαλαίους, τους Γρηγοράκηδες και τους Τρουπάκηδες Μουρτζινους, στο οποίο διαβεβαίωναν με όρκο, ότι με όλη τους την καρδιά και τη διάνοια θα υπηρετήσουν το Έθνος και την Ορθοδοξία.
Την 23η Μαρτίου 1821, οι πολεμικές δυνάμεις της Μάνης με επικεφαλή τον Πετρόμπεη, τους ντόπιους καπεταναίους και τον Κολοκοτρώνη, που ακολουθούσε το Μούρτξινο, έμπαιναν στην Καλαμάτα. Και την ίδια ημέρα στη Μεσσηνιακή πρωτεύουσα γκρεμίζονταν τα Τούρκικα μπαϊράκια και παραχωρούσαν  τη  θέση  τους  στη   σημαία  του  Σταυρού. 
Η  αυγή  της Ελληνικής ελευθερίας είχε ανατείλει και έσκιζε με τις φωτεινές ακτίνες της τα ζοφερά σκοτάδια τις σκλαβιάς, που τόσους αιώνες πλάκωνε τις ψυχές των δυστυχισμένων ραγιάδων.
Οι Μανιάτες της Ανατολικής Μάνης με αρχηγό το Γεώργιο Τζεννετάκη κατέλαβαν τα φρούρια του Μυστρά και της Μονεμβάσιας. Στη συνέχεια οι Μανιάτες από τη δυτική Μάνη πολιόρκησαν τα Μεσσηνιακά Φρούρια της Μεθώνης, της Κορώνης και του Νεόκαστρου και χάριζαν την πρώτη νικηφόρα μάχη με τους Τούρκους κοντά στην Καρύταινα, προκαλώντας τον θαυμασμό και τον ενθουσιασμό των επαναστατημένων Ελλήνων και του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Η Μανιάτικη ανδρεία κατατροπώνει τις ορδές των τυράννων, στήνει τρόπαια και φέρνει το γλυκοχάραμα της απολύτρωσης στις πονεμένες ψυχές των σκλάβων.
Τα τρία πρώτα χρόνια του πολέμου της ανεξαρτησίας, οι Έλληνες ομονοούντες και χωρίς καμιά βοήθεια, ενίκησαν τρεις Οθωμανικές στρατιές και τρεις στόλους και όλα έβαιναν κατ' ευχή! Δυστυχώς από το 1824 ενεφανίστησαν όχι μόνο οι αρετές των Ελλήνων, αλλά, μαζί και οι ενδημικές αρρώστιες της φυλής, η φιλοπρωτία, η εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων και η μανία της προβολής.
Λίγους μήνες μετά την καταστροφή του Δράμαλη, άρχισαν οι διενέξεις για την κατάληψη αξιωμάτων, οι οποίες θα οδηγήσουν στον εμφύλιο πόλεμο και θα φέρουν το Έθνος στο χείλος της καταστροφής.
Η τότε Κυβέρνηση δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του Έθνους. Οι επαναστάτες αλληλοσφάζοντο, ο Ελληνικός στόλος αδρανούσε λόγω της αδιαφορίας των αρμοδίων για την επάνδρωση και τον ανεφοδιασμό του. Τα πλοία ήταν δεμένα στην Ύδρα και στις Σπέτσες, χωρίς πληρώματα και τα θρυλικά πυρπολικά ήταν παραμελημένα τελείως και χωρίς πολεμική ικανότητα.
Ο Ιμπραήμ εκμεταλλευόμενος τις Ελληνικές αδυναμίες, λόγω του καταστρεπτικού εμφυλίου, αποβιβάστηκε αντουφέκιστος στη Μεθώνη και κατέλαβε τη Μεσσηνιακή χερσόνησο και το Ναυαρίνο. Με επιδρομές νίκησε στο Μανιάκι το θρυλικό Παπαφλέσσα και κατέκτησε το Μεσολόγγι. Ο Γιουσούφ πασάς κρατά γερά την Πάτρα, η Εύβοια είναι τουρκοκρατούμενη, ο Κιουταχής καταταλαιπωρούσε την Στερεά Ελλάδα, ο Ιμπραήμ όργωνε κυριολεκτικά την Πελοπόννησο και προκειμένου να κάμψει την αντίσταση των ηρωϊκώς αγωνιζομένων Ελλήνων για την ελευθερία τους, έδωσε εντολή να σφαγούν άνθρωποι και ζώα, να πυρποληθούν τα σπίτια και να εκριζωθούν τα δένδρα, πλήρης αφανισμός.
Ο Αιγύπτιος σερασκέρης εγνώριζε και ήταν βέβαιος, ότι η υποταγή των Πελοποννησίων ήταν απλώς θέμα χρόνου.
Η Μάνη ήταν η μοναδική περιοχή της Ελλάδος, από άποψη έκτασης, πληθυσμού, πολεμικού δυναμικού και στρατηγικής θέσης, που παρέμενε ακόμη ελεύθερη. Εφόσον η Μάνη παρέμενε ελεύθερη στερούσε στον Ιμπραήμ και την Τούρκικη διπλωματία του επιχειρήματος, ότι κατέβαλαν την επανάσταση των Ελλήνων, αφού κατόρθωσαν να υποδουλώσουν την Μάνη και δια της Μάνης όλη την Ελλάδα.
Στις 29 Μαΐου--του 1826, ο Ιμπραήμ έστειλε τελεσίγραφο στους Μανιάτες να πάνε να τον προσκυνήσουν, γιατί διαφορετικά θα εισέβαλε στη Μάνη και δεν θα άφηνε πέτρα σ' άλλη πέτρα. Οι Μανιάτες τιμώντας τη Σπαρτιάτικη καταγωγή τους απάντησαν: «.... Μας φοβερίζεις ότι αν δεν σου προσφέρουμε την υποταγή μας, θέλεις εξολοθρεύσεις τους Μανιάτες και την Μάνη. Δια τούτο και ημείς σε περιμένουμε με όσες δυνάμεις θελήσεις...».
Η υπερήφανη αυτή απάντηση ήταν ο αντίλαλος του «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» του Λεωνίδα και των τριακοσίων του, που ερχόταν από τα βάθη των αιώνων για να επιβεβαιώσει για μια ακόμη φορά την αντίσταση της Ελληνικής Φυλής εναντίον όλων των κατακτητών, οι οποίοι, κατά τη διαδρομή των αιώνων, θέλησαν με την ισχύ των όπλων, να υποτάξουν λαούς και έθνη και να καταλύσουν τις ανθρώπινες ελευθερίες.
Στις 22 Ιουνίου του 1826, ο Ιμπραήμ βομβαρδίζει με το στόλο του τις θέσεις των αμυνομένων στη Βέργα του Αλμυρού, στην πύλη της δυτικής Μάνης και εξαπολύει επί τριήμερο κατά κύματα επιθέσεις με δύναμη 8.000 πεζών και ιππέων, κατά 2.500 περίπου αμυνομένων Μανιατών.
Ο μεγαλειώδης αγώνας αρχίζει. Οι Μανιάτες πολέμαρχοι με την ηρωική αντίσταση τους στα Φουσάτα του Ιμπραήμ έδειχναν σ' όλους τους λαούς της γης, το χρέος που έχει κάθε άνθρωπος να υπερασπίζεται την ελευθερία του, την τιμή του και την εθνική του αξιοπρέπεια. Τα καριοφίλια βροντούν. Τα γιαταγάνια αστράφτουν. Τα πρόσωπα των πολεμάρχων μαυρίζουν από τους καπνούς και την αντάρα της μάχης. Ποτάμι χύνεται το αίμα, για να ποτιστεί και να βλαστήσει το δένδρο της ελευθερίας. Κανένας δεν λιποψύχησε τις μεγάλες εκείνες ώρες. Δεν ακούστηκε καμμιά φωνή για εγκατάλειψη του αγώνα. Όλοι ήταν στην πρώτη γραμμή πάλευαν άσιτοι και άποτοι όλη την ημέρα-με τη θύελλα των εχθρικών σφαιρών και την χάλαζα των βομβών. Όλοι πολεμούσαν για του Χριστού την πίστη την αγία και της Πατρίδος την ελευθερία.
Οι Μανιάτες εττάλεψαν υπέρ των δυνάμεων τους και νίκησαν, μέσα στη γενική απογοήτευση και την εθνική απελπισία!
Ντροπή και απογοήτευση επικρατεί στο στρατόπεδο του Ιμπραήμ. Ο οποίος τρομερά απογοητευμένος από την αδυναμία των φουσάτων του να καταβάλουν την ηρωική αντίσταση των Μανιατών στη Βέργα του Αλμυρού, θεωρώντας ότι η Μάνη είναι κενή ανθρώπων επαναλαμβάνει το στρατήγημα των Περσών, οι οποίοι μετά την πανωλεθρία τους στο Μαραθώνα το 490 π.Χ. από τους Αθηναίους, περιπλέουν το Σούνιο για να καταλάβουν την ανυπεράσπιστη Αθήνα.
Η ίδια πανωλεθρία περίμενε τον επαρμένο σερασκέρη και στο δεύτερο μέτωπο που άνοιξε στην καρδιά της Μάνης, στο ΔΙΡΟ. Οι Μανιάτες και προπάντων οι Μανιάτισσες και πάλι μεγαλουργούν. Εγείρουν απαράμιλλα τρόπαια ανδρείας, θαυμασμού και θυσίας. Οι Μανιάτισσες μιμούμενες τις ηρωικές και ανυπέρβλητες Σπαρτιάτισσες του «Ή TAN Ή ΕΠΙ ΤΑΣ» με τα δρεπάνια θερισμού, με τις πέτρες, με τα ξύλα, με τα δόντια και τα νύχια, ξέσχισαν και θέρισαν τους εισβολείς σφετεριστές της ελευθερίας τους.
Η απόβαση των Αιγυπτίων στο ΔΙΡΟ πραγματοποιήθηκε χωρίς εμπόδια. Πριν φωτίσει κινήθηκαν συντονισμένα για την εκτέλεση του σχεδίου τους. Μία φάλαγγα κινήθηκε προς την Αρεόπολη, άλλη στη Χαριά και τον Πύργο και μια τρίτη προς τα χωριά Δριάλο και Καφιώνα.
Οι Τουρκοαιγύπτιοι που κινήθηκαν προς τη Χαριά, έφτασαν προ των πρώτων Πύργων του Χωριού, χωρίς οι κάτοικοι να τους πάρουν είδηση, οι περισσότεροι από-το'©ς οποίους κοιμόντουσαν στ' αλώνια κοντά στις θημωνιές. Ξύπνησαν από τους καπνούς και της φωτιές και όταν είδαν τα στίφη των μαύρων άρχισαν να φωνάζουν Αγαρηνοίϋ... Αγαρηνοίϋ... Γρήγορα όμως αντιλήφθηκαν τι συμβαίνει. Αμέσως οι γυναίκες οχυρώθηκαν στους πύργους μαζί με τους γέροντες που μπορούσαν να κρατήσουν όπλα, άρχισαν να βάλουν με εύστοχα πυρά κατά των εχθρών.
Αλλά αν τους κατοίκους τη Χαριάς τους βρήκαν απροετοίμαστους, το ίδιο δεν συνέβη και στον Πύργο. Οι κάτοικοι είχαν ειδοποιηθεί έγκαιρα από τον Πρωτοσύγγελο Ρηγανάκο, που λειτουργούσε στο Διρό και τον Παπά Πουλάκο στον Άγιο Νίκωνα της Χαριάς, οι οποίοι βάρεσαν τις καμπάνες και από αυτούς πήραν είδηση για το φοβερό γεγονός όλα τα χωριά της Μάνης.
Οι μάχες αρχίζουν στη Χαριά, στον Πύργο, στο Δριάλο, στην Καφιώνα και στην Αρεόπολη, γέροντες γυναίκες και παιδιά πολεμούν τους αγαρηνούς με θάρρος, τόλμη και ανδρεία απαράμιλλη και τους τρέπουν σε άτακτη φυγή.
Ύστερα από ολοήμερη μάχη οι Αιγύπτιοι υποχωρούν με αταξία και σύγχυση προς την παραλία του Διρού. Η πρώτη αιφνιδιαστική επίθεση των βαρβάρων επιδρομέων αποτυγχάνει. Τα σχέδια του Ιμπραήμ ναυαγούν. Διατάσσονται την επομένη να πραγματοποιήσουν και δεύτερη επίθεση. Στο μεταξύ η είδηση της απόβασης έχει γίνει γνωστή σ' όλα τα χωριά της Μάνης και στον Αλμυρό. Όλοι οι άντρες που για διάφορους λόγους δεν βρίσκονται στον Αλμυρό, γέροι ακόμη και ανήλικα παιδιά τρέχουν γεμάτοι ενθουσιασμό να μπουν στη μάχη, να πολεμήσουν, να υπερασπιστούν τη λευτεριά τους. Οι γυναίκες ανάμεσα τους οπλισμένες με δρεπάνια σαν τις μυθικές Αμαζόνες, τρέχουν για να θερίσουν σαν στάχυα τους αγαρηνούς φωνάζοντας.
«Τούρκοι, Τούρκοι δεν ντρεττώστε
με γυναίκες να μαλώστε
Τα δραπάνια μας κρατούμε
τα κεφάλια σας πετούμε»
Η Μάχη είναι στο πιο κρίσιμο σημείο της. Η νίκη φαίνεται να είναι αμφίρροπη, δεν κλίνει σε κανένα από τους αντιμαχόμενους. Την κρίσιμη αυτή στιγμή, ύστερα από αδιάκοπη πορεία 15 ωρών, ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης φθάνει από τον Αλμυρό με 300 άνδρες, ρίχνεται στη μάχη με αφάνταστη γενναιότητα και ορμή. Οι Αιγύπτιοι δεν αντέχουν και λυγίζουν. Πανικόβλητοι τρέχουν προς την παραλία για να σωθούν στα πλοία τους. Ο εχθρός υπέστη και πάλι πανωλεθρία και ταπείνωση από τον άφθαστο ηρωϊσμό, την εθελοθυσία και την απαράμιλλη ανδρεία των Μανιατών και ιδιαίτερα των Μανιατισσών.
Ο ταπεινομένος σερασκέρης αφού παταγωδώς απέτυχε και η δεύτερη αυτή επίθεση των στρατευμάτων του στο Διρό. Αποφάσισε να κάνει και μια τελευταία επίθεση εναντίον της Μάνης. Ελπίζοντας ότι θα βρει τις ορεινές διαβάσεις του Ταϋγέτου αφύλακτες. Μέσω των χωριών Αρχοντικό, Μέλισσα, Κόκκινα Λουριά και Άγιο Νικόλαο, έφτασε τον Αύγουστο του 1826 στον Πολυάραβο.
Μάταια όμως και αυτή η επίθεση των Αιγυπτίων απέτυχε. Τα στρατεύματα του Ιμπραήμ απεκρούστηκαν με μεγάλες απώλειες από τους γενναίους Μανιάτες των περιοχών αυτών. Η φιλόδοξη εκστρατεία του Ιμπραήμ δεν ευόδωσε και η Μάνη για μία ακόμη φορά έμεινε αδούλωτη.
Το υπέροχο μήνυμα της νίκης των Μανιατών στην Βέργα του Αλμυρού και την εξόντωση των στρατιών του Ιμπραήμ στο Διρό και τον Πολυάραβο, μεταφερόμενο με τα φτερά της Νίκης της Σαμοθράκης, πέταξε  με  αστραπιαία  ταχύτητα  στην  επαναστατημένη  χώρα,  στα βουνά, στα καταφύγια και στις ελεύθερες φωλιές, γέμισε με ανείπωτη χαρά και ελπίδα τους εξουθενωμένους ανθρώπους.
Έπειτα από τέσσερις αιώνες από τη Μάνη, την ελεύτερη αυτή γωνιά, θα ξεκινήσουν οι πολεμικές δυνάμεις του Έθνους και θα επιτύχουν το απαράμιλλο τρόπαιο.

«Της βαθυσκότεινης σκλαβιάς την άφωτη μαυρίλα
ξέσκισε με το δόρυ της η Μάνη ως νέα ΠΑΛΛΑΣ
και με την τρομερή της αστραπή του ανατριχίλα
ξανάγραψε το όνομα που είχε σβηστεί ΕΛΛΑΣ».

Ο ιερός των Ελλήνων αγώνας, η απαράμιλλη ανδρεία, η καταπληκτική εθελοθυσία των αγωνιστών, οι θηριωδίες των Τουρκοαιγυπτιων, τα θαυμαστά κατορθώματα των πολεμάρχων εδόνησαν και συνεκίνησαν βαθύτατα τις ψυχές των φιλελευθέρων λαών όλης της οικουμένης.
Αποκορύφωμα του αγώνα των Φιλελλήνων ήταν η πραγματοποίηση στις 17 Οκτωβρίου 1827 της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου και η καταβύθιση του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου, από τους Αγγλικό, Γαλλικό και Ρωσικό στόλους. Η κήρυξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το Μάρτιο του 1828, παρά τη συνθήκη του Άκερμαν. Η κατάληψη από τα Ρωσικά στρατεύματα της Ανδριανούπολης και του Εριβάν. Η συνθήκη της Κωνσταντινούπολης στις 8 Μαΐου 1829, το άρθρο 10 της οποίας αναφέρεται στη Συνθήκη του Λονδίνου και άλλες διαπραγματεύσεις, θα καταλήξουν στα πρωτόκολλα του Λονδίνου το Φεβρουάριο του 1830.
Η Ελλάδα κηρύσεται ανεξάρτητη μικρή ηγεμονία και από το 1832 Βασίλειο.

Αξιότιμοι Κυρίες και Κύριοι,
Συγκεντρωθήκαμε σήμερα σ' αυτόν τον τόπο τον ηρωϊκό, για να αποτίσομε φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στις ηρωικές εκείνες Μανιάτισσες γυναίκες, που με την απαράμιλλη ανδρεία τους, το ήθος τους και τη θυσία τους, έγραψαν με ανεξίτηλα γράμματα στις δέλτους της ιστορίας την επική αντίσταση τους στις βάρβαρες ορδές του αιμοσταγούς Τουρκοαιγυπτίου Ιμπραήμ πασά. Συγκεντρωθήκαμε για να επισημάνουμε τον Εθνικό και Κοινωνικό ρόλο, που είναι αναγκαίος να παίξει η σημερινή εργαζόμενη Ελληνίδα Μάνα, προσαρμοσμένο με τις σύγχρονες συνθήκες της ζωής, που ασφαλώς θα επηρεάσει την εθνική, κοινωνική και ψυχική ζωή των ανθρώπων και ιδιαίτερα των Ελλήνων.
Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η τρισένδοξη πατρίδα μας η Ελλάδα μας, χρειάζεται Μητέρες των οποίων τα αισθήματα να πηγάζουν από τα ανώτερα στρώματα της ανθρώπινης υπόστασης, ώστε να είναι ικανές να δώσουν στα παιδιά τους τα πνευματικά και ηθικά εφόδια που είναι απαραίτητα για να γίνουν άνθρωποι ικανοί και δημιουργικοί, χρηστοί και ενάρετοι, άξιοι και ωφέλιμοι για τον εαυτό τους, την Κοινωνία και την Πατρίδα.
Γιατί εμείς οι Έλληνες, πιστεύομε περισσότερο από κάθε άλλο λαό, όταν αναδεικνύεται μια Μάνα αναπτύσεται μια οικογένεια, όταν αναπτύσσεται μια οικογένεια υψώνεται μια κοινωνία και όταν υψώνεται μια κοινωνία γιγαντώνεται ένα έθνος. Οι άνδρες καυχώμεθα για Παρθενώνες και για λαμπρά αγάλματα με πηλό ή με ξύλο ή με μάρμαρο, αλλά μόνο οι γυναίκες έχουν το πανγήνιο προνόμιο να δημιουργούν αγάλματα σφραγισμένα με το δώρο της ζωής.
Είναι περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή του Εθνικού μας βίου, επιτακτικό καθήκον όλων μας, της εκκλησίας, της πολιτείας, της κοινωνίας και του λαού η γιγάντωση του Έθνους, γιατί έχομε τις απειλές των συγχρόνων βαρβάρων, οι οποίοι υπολογίζοντες στο πλήθος και τον όγκο τους, αλλά και στην ασυδοσία «φίλων» και εχθρών της Ελλάδος, απαιτούν να συρρικνωθούμε εμείς κατά ξηρά, θάλασσα και αέρα για να δυνηθούν να απλωθούν εκείνοι.
Ανανεώνοντας κάθε χρόνο τους όρκους στους Ήρωες μας και τα ιερά σύμβολα τους το Σταυρό και το Σπαθί, ότι δεν θα αφήσομε ποτέ τη γη των Ηρώων, των Αγίων και των Σοφών, να μολυνθεί από βάρβαρα χνώτα και προπάντων να παραχαρακτεί η ιστορία μας στο όνομα του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ του μεγαλύτερου στρατηλάτη της αρχαιότητας και ολόκληρης της ιστορίας. Πληροφορούμε λοιπόν τους Σλάβους και τους λοιπούς, που συνθέτουν το μωσαϊκό του κράτους των Σκοπίων, ότι η ιστορική μνήμη δεν ταριχεύεται, δεν παραχαράσσεται και τους καλούμε να αναγνωρίσουν κάποτε ότι οφείλουν τον πολιτισμό τους και την ιστορία τους στους Έλληνες. Γιατί η τρισένδοξη Πατρίδα μας, η ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ, εδίδαξε σε όλη την οικουμένη τι είναι σοφία, αλήθεια, δικαιοσύνη, ανδρεία, πατρίδα, πίστη, τέχνη, ανθρώπινη αξία, ιδεώδη, ιδανικά, τι είναι ελευθερία και τι δημοκρατία. Εμείς οι Έλληνες, κατά την πάροδο των αιώνων γίναμε κυματοθραύστης σε κάθε είδους βαρβαρικές επιθέσεις και αντέξαμε.
 Αντέξαμε, για τι πολλές φορές φυλάξαμε Θερμοπύλες, κρατήσαμε την Πατρίδα και τη θρησκεία βαθιά μέσα μας, η δε εθνική μας ταυτότητα ήταν ασπίδα σε κάθε βαρβαρική επιβουλή.
Στα χρόνια μας όμως ύπουλα κύματα παγκοσμιοποίησης, πλήττουν τα θεμέλια της εθνικής μας υπόστασης. Γίνονται συστηματικές προσπάθειες.
Εμείς οι Έλληνες όμως γνωρίζομε, γιατί η ιστορία μας το έχει αποδείξει κατ' επανάληψη, ότι κύμα νεοβαρβαρισμού είναι και θα περάσει.
Ας επαναγρυπνούμε όμως ενωμένοι, αδελφομένοι, αποφασιστικοί και αλύγιστοι επί των επάλξεων της Πατρίδας μας, να πάρομε γερά στα χέρια μας του Χριστού την Άγια Δάδα, για να φτιαξομε όλοι πάλι μια πανένδοξη Ελλάδα.
Ζήτωσαν οι ηρωίδες του Διρού.
Ζήτωσαν της Μάνης τα απάτητα βουνά