Αιγαίο και Καστελόριζο: Πώς διαπραγματεύεται η κυβέρνηση;

 

• Του Νίκου Κοτζιά

Είναι γνωστή η αντίσταση που πρόβαλε ο Μακάριος στις παραλλαγές προτάσεων της Αμερικανικής Κυβέρνησης (Σχέδια ‘Ατσεσον) για εκχώρηση από την Ελλάδα της νήσου Καστελόριζο προκειμένου να υπάρξει η πολυπόθητη τότε «Ένωση» της Κύπρου με την Ελλάδα.
Οι ΗΠΑ είχαν αναλάβει στις αρχές της δεκαετίας του ’60 αυτή την πρωτοβουλία, φοβούμενες τόσο τυχόν στενή σύνδεση της Κύπρου με την τότε Σοβιετική Ένωση, όσο και την πρόκληση πολέμου ανάμεσα σε δύο κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, την Ελλάδα και την Τουρκία.
Ανεξάρτητα το πώς αξιολογεί κανείς τις τότε προτάσεις, αυτό που θέλω να υπογραμμίσω εδώ, είναι ότι για την ένωση ολόκληρης της Κύπρου με την Ελλάδα ζητιόταν η παραχώρηση του Καστελόριζου.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1974, προδομένη η Κύπρος από την Χούντα των Αθηνών, έγινε το μεγάλο θύμα της τουρκικής επιθετικότητας και κατοχής. Όμως, το μικρό Καστελόριζο παρέμεινε ελληνικό και μάλιστα με αυξανόμενη ρόλο. Σειρά σχετικά πρόσφατων συμφωνιών για το διεθνές δίκαιο της Θαλάσσης αναγνωρίζουν, πλέον, στο Καστελόριζο την ύπαρξη υφαλοκρηπίδας, καθώς και δικαιώματα Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).

Ο μικρός ελληνικός βράχος απέκτησε μέγιστη γεω-οικονομική στρατηγική σημασία. Αποτελεί φυσικό εμπόδιο για την Τουρκία που επιθυμεί να κυριαρχήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου έχουν εντοπιστεί τεράστια αποθέματα σε πετρέλαιο και αέρια. Με άλλα λόγια έχουν γίνει ανακαλύψεις που προσθέτουν στην γεω-στρατηγική σημασία της περιοχής εν γένει, λόγο γειτνίασης με τα Πετρέλαια της Μέσης Ανατολής, μια αυτοτελή γεω-οικονομική και κατά προέκταση αυτόνομη γεωστρατηγική σημασία.
Η Τουρκική διπλωματία εντόπισε σύντομα τα πλεονεκτήματα που αποκτά η θαλάσσια περιοχή στην Ανατολική Μεσόγειο. Προσπαθεί δε, να προωθήσει τρεις στρατηγικές επιλογές: πρώτον να υποβαθμίσει τη σημασία και τη δυνατότητα δράσης του Ισραήλ. Για αυτό εξάλλου και η στάση της στα πρόσφατα επεισόδια κατά την αποστολή βοήθειας προς την Γάζα. Να εμφανίσει εαυτό, αυτή η δύναμη κατοχής (αλλά για αυτό κουβέντα ορισμένοι Έλληνες ακτιβιστές…), ως εκπρόσωπο των συμφερόντων της Βόρειας Κύπρου και ότι διαχειρίζεται τα δήθεν αυτόνομα συμφέροντα των κατεχομένων εδαφών. Ενώ εμφανίζει τα νόμιμα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως υπό επιτήρηση, εμφανίζοντας την τελευταία ως κράτος περιορισμένης κυριαρχίας. Και τρίτον, να αποκλείσει την διασύνδεση ανάμεσα σε Ηπειρωτική Ελλάδα – Ρόδο με Καστελόριζο και του τελευταίου με την Κύπρο. Δηλαδή, η Τουρκία υποστηρίζει ότι έχει δικαιώματα δια της κατοχής. Ενώ η Ελλάδα και η Κύπρος δεν έχουν καθότι καλούνται να παραιτηθούν από τα νόμιμα δικαιώματά τους.
Πώς μπορεί να γίνει παραίτηση από δικαιώματα; Με μιας; Ανοικτά;
Καμιά κυβέρνηση δεν θα το έκανε, διότι αυτό θα συνιστούσε εθνική προδοσία. Αυτή γίνεται από αδυναμία και δια της διολίσθησης. Επί παραδείγματι δια της αποδοχής, όπως έχει ήδη γίνει, της Τουρκικής θέσης σύμφωνα ότι στην διαπραγμάτευση ως προς το Αιγαίο δεν θα συμπεριλαμβάνεται το Καστελόριζο. Όμως, ένα πλαίσιο συμφωνίας χωρίς το Καστελόριζο σημαίνει ότι η συνολική συμφωνία δεν θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητές και τα δικαιώματά του.
Αντίθετα με όσα πράττει η ελληνική πολιτεία, πρέπει να καταστήσει σαφές ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία για το Αιγαίο χωρίς αναγνώριση των δικαιωμάτων ΑΟΖ που απορρέουν από τη θέση που κατέχει το Καστελόριζο και η υφαλοκρηπίδα του.
Σε αυτή τη βάση θα πρέπει να υπάρξει αρχική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αμέσως δε μετά με την Αίγυπτο.
Συμφωνίες που θα αναγνωρίζουν την ΑΟΖ του Καστελόριζο. Εάν η Τουρκία έχει άλλη γνώμη, ας πάει εκείνη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αλλά το να παραιτείται η Ελλάδα εκ των προτέρων από την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου σε αναμφισβήτητη περιοχή της, διότι έτσι το επιθυμούν οι Τούρκοι προκειμένου να διαπραγματευτούν άλλα ζητήματα στο Αιγαίο πρόκειται το λιγότερο για εθνική ηλιθιότητα!

 πηγη