Αναδρομή στην Μεγαρική Ιστορία .....( 2η συνέχεια )

ΤΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΜΕΓΑΡΑ
Τα πρώτα βήματα.

Παράδοση και μυθολογία μάς πληροφορούν ότι πρώτος βασιλιάς 
της περιοχής ήταν ο Καρ.
Έφτασε στη Μεγαρίδα από την Πελοπόννησο. Για τον πατέρα του,
Φορωνέα, λένε πως
ήταν ο πρώτος κάτοικος της Αργολίδας.

Παρ

Από τους Κάρες στους Λέλεγες.

   Ανάμεσα στους βασιλιάδες των επόμενων γενιών ξεχωρίζει 
για τις ικανότητές του,

ο Λέλεγας, γιος του θεού Ποσειδώνα και της νύμφης Λιβύης.
Προς τιμή μάλιστα

του σπουδαίου αυτού βασιλιά οι Μεγαρείς, από Κάρες, 
βαφτίζονται τώρα Λέλεγες.

Ο βασιλιάς Λέλεγας είχε δυο παιδιά. Τον Κλήσωνα και το Βία. 
Ο πρώτος, ως

μεγαλύτερος, διαδέχθηκε τον πατέρα του και ήταν ικανός και
άξιος άρχοντας.

Έτσι  οι καλές ημέρες για τα Μέγαρα συνεχίζονται.

Προϊστορική μονομαχία.

  Όμως, μετά το θάνατο του Κλείσωνα, το θρόνο διεκδικούσε,
τόσο ο πρωτότοκος γιος

του Πύλας, όσο και ο αδερφός του Βίας. Κανένας δεν 
υποχωρούσε. Τότε θείος και

ανιψιός αποφασίζουν να λύσουν τη διαφορά τους σε μονομαχία, 
στην οποία σκοτώνεται

ο Βίας. Η εξέλιξη αυτή όχι μόνο δε λύνει το πρόβλημα αλλά 
το περιπλέκει περισσότερο.

Ο Πύλας, ο μεγάλος νικητής, νιώθει τώρα  τύψεις για το χαμό
του θείου του. Δεν ξέρει

τι να κάνει για να εξιλεωθεί. Τελικά, αφού πρόσφερε τις 
απαιτούμενες θυσίες προς τους

θεούς, πηγαίνει στο Μαντείο των Δελφών. Εκεί ζητάει
απεγνωσμένα   χρησμό  για το

μέλλον του.

«Πρέπει να φύγεις από τα Μέγαρα, να πας στην περιοχή
της Μεσσηνίας και να 

ιδρύσεις μια νέα πόλη», του απαντά η Πυθία.

Το μεγάλο δίλημμα

     Ακούγοντας ο Πύλας τούτα τα λόγια βρέθηκε μπροστά 
σε ένα μεγάλο δίλημμα.:

αν έφευγε αμέσως, η πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε θα
έμενε χωρίς βασιλιά, αφού 

ο γιος του Σκίρωνας ήταν ανήλικος. Αν έμενε και περίμενε 
να ενηλικιωθεί το παιδί του, 

δε θα εύρισκε ποτέ εξιλέωση και ησυχία στην ψυχή του.

Η σωστή απόφαση.

   Τελικά αποφασίζει, να μην αναχωρήσει για την πραγματοποίηση 
του χρησμού, πριν

να παντρέψει την κόρη του Πυλία με τον Πανδίονα Β΄, βασιλιά 
της γειτονικής Αθήνας

που είχε χάσει το θρόνο του με πραξικόπημα και ζούσε  εξόριστος
στα Μέγαρα. Αυτός

καταγόταν από λαμπρή βασιλική γενιά. Πατέρας του ήταν
ο Κέκροπας Β΄, ονομαστός

Αθηναίος βασιλιάς.

   Ο Πύλας,  μετά τους γάμους, αναχώρησε για τη Μεσσηνία 
όπου λέγεται ότι ίδρυσε

την Πύλο, τη γνωστή, ως σήμερα, κωμόπολη της Πελοποννήσου.

Το βασίλειο μεγαλώνει

   Στο μεταξύ, ο νέος βασιλιάς δεν ξέχασε την κακή συμπεριφορά
των συμπατριωτών

του Αθηναίων. Αφού πρώτα οργάνωσε καλά το βασίλειο των 
Μεγάρων, στη συνέχεια

με συνεχείς αιφνιδιαστικές επιθέσεις κατάφερε να καταλάβει 
εκτός από την Αθήνα και

ολόκληρη σχεδόν την Αττική. Έτσι τα Μέγαρα έφτασαν στο σημείο
να εξουσιάζουν  την

περιοχή, από το Σούνιο ως τον Ισθμό της Κορίνθου και από τον
Πειραιά ως τον Ωρωπό.

  Προς το τέλος της ζωής του ο  Πανδίονας αποφασίζει να μοιράσει 
το βασίλειό του στα

τέσσερα παιδιά του: Πύλα, Νίσσο, Αιγέα και Λύκο. Το βασίλειο
των Μεγάρων το πήρε ο

Νίσσος, ενώ αυτό της Αθήνας ο Αιγέας.

   Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του, ο βασιλιάς Πανδίονας, τα περνάει
ήσυχα στα Μέγαρα,

την πόλη που υπηρέτησε με αφοσίωση, την έκανε ισχυρή και την
αγάπησε περισσότερο

από την πατρίδα του, την Αθήνα. Όταν πέθανε τάφηκε με μεγάλες 
τιμές στο βράχο της

Αιθυΐας Αθηνάς, στην παραλία των Μεγάρων.

Ειρηνική λύση.

  Ο Νίσσος, στο ξεκίνημά του ως βασιλιάς των Μεγάρων, καλείται 
να λύσει ένα δύσκολο

πρόβλημα. Ο θείος του Σκίρωνας,  ο γιος του Πύλα, διεκδικούσε το
θρόνο, υποστηρίζοντας

ότι αυτός είναι ο νόμιμος διάδοχος, επειδή τότε που ο πατέρας του 
έφυγε για τη Μεσσηνία,

ήταν ανήλικος και δεν μπορούσε να γίνει βασιλιάς. Τώρα λοιπόν, 
που έχει ενηλικιωθεί,

απαιτεί από τον ανιψιό του να παραιτηθεί. Ο Νίσσος, αν και μικρός 
σε ηλικία,

αντιμετωπίζει την κατάσταση με ψυχραιμία. Προσκαλεί το θείο του 
στο παλάτι για να

κουβεντιάσουν πολιτισμένα γύρω από το τεράστιο αυτό θέμα. 
Ευτυχώς για την πόλη,

οι δυο άνδρες είναι σώφρονες και θέλουν να λύσουν τη διαφορά 
με ειρηνικό τρόπο.

Έτσι αυτή τη φορά δεν έχουμε ούτε σύγκρουση ούτε μονομαχία.
Τη λύση στο πρόβλημα

της διαδοχής θα τη δώσει τελικά με τις συμβουλές του, ο σοφός 
βασιλιάς της Αίγινας,

Αιακός1, του οποίου τη συνδρομή πηγαίνουν και ζητούν.

Διαρχία.

  Αυτός, αφού τους ακούει με μεγάλη προσοχή, προτείνει μια μορφή 
διαρχίας στη

διοίκηση της πόλης, το Νίσσο βασιλιά και το Σκίρωνα αρχηγό του
στρατού. Οι δυο

άνδρες συμφωνούν στο προτεινόμενο μοίρασμα της εξουσίας και 
ορκίζονται μπροστά

του ότι θα έχουν άριστη συνεργασία για το καλό της πατρίδας του.
Έτσι κι έγινε.

Η περίοδος αυτή είναι από τις καλύτερες για τα Μέγαρα.

Μεγάλα έργα

  Από τα σημαντικότερα έργα εκείνης της εποχής, είναι ο δρόμος
της Κακιάς Σκάλας

που γίνεται με ευθύνη και επίβλεψη του Σκίρωνα και κάνει εύκολο
το πέρασμα από το

μεγαρικό κάμπο προς την Κόρινθο. Σημαντικά επίσης έργα είναι 
η  κατασκευή και

η οργάνωση, νέου λιμανιού, από το Νίσσο, στην ίδια περίπου θέση 
με αυτό που υπάρχει

και σήμερα στην Πάχη καθώς και η ανακατασκευή της οδού που
συνδέει την πόλη με το

νέο λιμάνι2. Τα έργα αυτά, μαζί με όσα άλλα πραγματοποιούνται 
μέσα και γύρω από την

πόλη, δίνουν νέα ώθηση, τόσο στην ανάπτυξη του εμπορίου και
της τοπικής οικονομίας,

όσο και στην καλύτερη επικοινωνία με τους γειτονικούς λαούς. 
Προς τιμή του βασιλιά

Νίσσου, η πόλη των Μεγάρων ονομάστηκε Νισσαία  και οι 
Μεγαρείς Νισσαίοι.

Το λιμάνι μάλιστα θα κρατήσει αυτή την ονομασία σε όλη τη 
διάρκεια της αρχαιότητας.

Άδοξο τέλος.

  Όμως, η περίοδος της ακμής και της ευημερίας είχε άδοξο τέλος. 
Ο βασιλιάς της Κρήτης

Μίνωας επιτίθεται με πολυάριθμο στρατό εναντίον των Μεγάρων και,
μετά από πολύμηνη

πολιορκία, καταλαμβάνει την πόλη και ακολούθως ολόκληρη τη Μεγαρίδα. 
Αμέσως

μετά στρέφει το ενδιαφέρον του προς την Αθήνα. Ο βασιλιάς Αιγέας
, μαθαίνοντας για

την τύχη των Μεγάρων, κάνει δεκτούς τους όρους του Μίνωα και
γλιτώνει έτσι την

Αθήνα από την καταστροφή.

Ο Μεγαρέας.

Μετά από τα συνταρακτικά αυτά γεγονότα, το δύσκολο έργο της 
ανασύνταξης και

ανοικοδόμησης της κατεστραμμένης ιστορικής πόλης, αναλαμβάνει 
ο βασιλιάς
Μεγαρέας,

ένας από τους ικανότερους άρχοντες που έχουν αναδείξει τα Μέγαρα3.

Ένα τραγικό γεγονός.

   Ο βασιλιάς Μεγαρέας με τη βασίλισσα Ιφινόη απέκτησαν τρία παιδιά.
Την Ευαίχμη,

τον Εύιππο και τον Τίμαλκο.

   Όμως, μεγάλο κακό χτυπάει ξαφνικά  τη βασιλική οικογένεια. Τα δυο
βασιλόπουλα,

καθώς κυνηγούσαν στις πλαγιές του Κιθαιρώνα, βρίσκουν τραγικό θάνατο.

Για τον Εύιππο λένε ότι τον κατασπάραξε ένα λιοντάρι, ενώ για τον 
Τίμαλκο

αναφέρουν ότι, στην προσπάθειά του να σώσει τον αδερφό του, γλίστρησε

και έπεσε από έναν ψηλό βράχο.

   Ο δύστυχος βασιλιάς, παρόλη τη θλίψη για τη συμφορά που τον βρήκε,

προκειμένου να υπάρχει διάδοχος του θρόνου, αποφασίζει να παντρέψει 
την κόρη του

με όποιο γενναίο παλικάρι κατορθώσει να σκοτώσει το άγριο λιοντάρι 
του Κιθαιρώνα

και να απαλλάξει τον τόπο από την καταστροφική του παρουσία.

---

 Πολλοί υποστα.

Ο νέος Ηρακλής
Ο Αλκάθοoς, δυνατός και γενναίος σαν τον Ηρακλή, τελικά τα καταφέρνει
και σκοτώνει το αιμοβόρο θηρίο. Ο μεγαρικός λαός, μόλις μαθαίνει το 
ευχάριστο γεγονός, βγαίνει στους δρόμους και τον υποδέχεται με μεγάλες
τιμές και λαμπρές τελετές. Λέγεται ότι από τότε καθιερώθηκαν στα Μέγαρα
τα Αλκάθεια, αγώνες προς τιμή του Μεγαρέα ήρωα.
Ο βασιλιάς Μεγαρέας κράτησε το λόγο του, τον έκανε γαμπρό του και τον
όρισε διάδοχό του. Όταν ο Αλκάθοος γίνεται βασιλιάς, ο λαός τον αποδέχεται
αμέσως και τον στηρίζει στο δύσκολο έργο της αναδιοργάνωσης της πόλης.
Από τα σημαντικότερα έργα που πραγματοποιούνται αυτήν την εποχή, είναι 
η αναστήλωση των τειχών και η κατασκευή ακρόπολης στην κορφή του 
δυτικού λόφου, ο οποίος μέχρι σήμερα φέρει το όνομά του. Ο νέος βασιλιάς
δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις τέχνες και τα γράμματα, γιατί πιστεύει 
ότι αποτελούν τη βάση για την πρόοδο και την προκοπή μια οργανωμένης 
κοινωνίας.

Το τέλος της βασιλείας.

   Τελευταίος βασιλιάς των Μεγάρων είναι ο Υπερίωνας.  Λένε ότι ήταν γιος 

του περίφημου βασιλιά των Μυκηνών Αγαμέμνονα. Όμως, διοικεί με υπεροψία

και πλεονεξία, γεγονός που ξεσηκώνει το λαό σε συχνές διαδηλώσεις και φέρνει

μεγάλες αναταραχές. Όλοι αρχίζουν πλέον να 

αμφισβητούν το θεσμό της βασιλείας, που καταργείται οριστικά με τη
δολοφονία του ανίκανου βασιλιά από το Σανδίονα. Έτσι τα Μέγαρα γίνονται
η πρώτη πόλη που ο λαός της κατάργησε το θεσμό της βασιλείας.  
Από τότε η ιστορική πόλη-κράτος των Μεγάρων διοικείται από συμβούλιο 
που ονομάζεται «Αισύμνιο», για τη συγκρότηση και τη λειτουργία του οποίου 
γνωρίζουμε ελάχιστα. 
Το μεγαρικό ομηρικό ζήτημα
   Όμως, πριν αφήσουμε πίσω μας το δεύτερο σταθμό του ταξιδιού μας, αξίζει 
το κόπο να εξετάσουμε, από πολλές πλευρές ένα σοβαρό θέμα. Πρόκειται 
για τη συμμετοχή των Μεγαρέων στον Τρωικό πόλεμο. Είναι γεγονός ότι ο
Όμηρος δεν αναφέρει πουθενά στα έπη του το όνομα των Μεγάρων, με 
αποτέλεσμα πολλοί ιστορικοί να αναρωτιούνται αν τελικά η ιστορική πόλη
πήρε μέρος σ’ αυτό το μεγάλο πόλεμο.
Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβωνας, αναφέρει ότι την ομηρική εποχή, οι Έλληνες,
όταν μιλούσαν για την Αττική, συμπεριλάμβαναν και τα Μέγαρα. Όσοι 
κατοικούσαν μάλιστα στην Αττική ονομάζονταν «κούροι Αθηναίων».
Γι’ αυτό το λόγο, σύμφωνα με το Στράβωνα, ο Όμηρος δεν κάνει ειδική
αναφορά στο όνομα των Μεγάρων, αλλά όταν λέει ότι οι Αθηναίοι πήραν 
μέρος στον Τρωικό πόλεμο, εννοεί ότι συμμετείχαν και οι Μεγαρείς.
  Ο Γερμανός φιλόλογος Βιλανόβιτς, που ασχολήθηκε πολλά χρόνια με τον
Όμηρο, έχει τη γνώμη ότι τα Μέγαρα αναφέρονται στη Β΄ ραψωδία της
Ιλιάδας, στο στίχο 508 όπου υπάρχει η φράση: «Νίσσα Ζαθέη», αφού 
όπως γνωρίζουμε η παλαιότερη ονομασία των Μεγάρων ήταν Νίσσα ή 
και Νίσσου πόλη.

   Δι

Διαφορετική διάσταση στο θέμα, δίνουν δυο Μεγαρείς ιστορικοί4 του
4^ου αιώνα π.Χ. Πιο συγκεκριμένα, ο Δευχίδας, στο πεντάτομο έργο του 
«Μεγαρικά», κατηγορεί τους Αθηναίους ότι κατά την καταγραφή των 
ομηρικών επών που πραγματοποίησαν στην εποχή του Πεισίστρατου 
παραποίησαν φράσεις της Ιλιάδας, στις οποίες ο Όμηρος ανέφερε τα
Μέγαρα. Αυτή η παρατυπία, σύμφωνα με τον περίφημο Μεγαρέα ιστορικό,
την έκαναν οι Αθηναίοι εξαιτίας του μίσους που ένιωθαν για τους Μεγαρείς
και της γνωστής διαμάχης ανάμεσα στις δυο γειτονικές πόλεις για τη Σαλαμίνα. 
Την ίδια άποψη υποστήριξε λίγα χρόνια αργότερα και ο άλλος σπουδαίος
Μεγαρέας ιστορικός, ο Ηρέας ή Ηραγόρας.

   Ποια, από τις παραπάνω απόψεις, είναι η σωστή; Πού κρύβεται η αλήθεια;

Τα Μέγαρα, με τέτοια δυναμική παρουσία σε ολόκληρη την προϊστορική εποχή,

πήραν τελικά μέρος σε έναν πόλεμο στον οποίο υπήρχε καθολική συμμετοχή
των ισχυρών πόλεων και στον οποίο αρχιστράτηγος ήταν ο Αγαμέμνονας,

πατέρας του βασιλιά των Μεγάρων Υπερίονα: