ΜΕΓΑΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ 4ος ΣΤΑΘΜΟΣ < ΜΕΓΑΡΙΤΕΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΕΣ >

ΜΕΓΑΡΕΙΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΕΣ

 

Ευγενική προσφορά

     Οι Ολυμπιακοί αγώνες, που, όπως ξέρουμε, ξεκίνησαν από την αρχαία Ελλάδα, είναι σήμερα το σπουδαιότερο αθλητικό γεγονός του πλανήτη μας. Αποτελούν μια ακόμη ευγενική προσφορά του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στην ανθρωπότητα. Στην εποχή μας, είναι μεγάλη τιμή για μια πόλη να αναλάβει τη διοργάνωση μιας Ολυμπιάδας και ακόμα μεγαλύτερη να αναδείξει ολυμπιονίκες.

Τα Ολύμπια

     Στην αρχαιότητα τα Ολύμπια, όπως έλεγαν τότε τους Ολυμπιακούς αγώνες, τελούνταν, μόνιμα στον ιερό χώρο της Ολυμπίας, με τη συμμετοχή μόνο Ελλήνων αθλητών, τόσο από τις πόλεις - κράτη της κυρίως Ελλάδας, όσο και από τις ελληνικές αποικίες. Ο έλεγχος της ελληνικής καταγωγής των αγωνιζόμενων ήταν πολύ αυστηρός.  

     Αποκλείονταν οι δούλοι, οι βάρβαροι, οι παραβάτες της εκεχειρίας (άτομα ή πόλεις), οι ιερόσυλοι και οι εγκληματίες. Τις ημέρες των αγώνων απαγορευόταν, με ποινή θανάτου μάλιστα, η είσοδος γυναικών στον ιερό τόπο του Δία. (ο χώρος που βρίσκεται σήμερα η αρχαία Ολυμπία).

Το τοπίο καλεί την «ειρήνη»

     Την αίγλη των Ολυμπιακών αγώνων, στον αρχαίο κόσμο, αποκαλύπτουν οι στίχοι του σπουδαίου ποιητή Πίνδαρου:

«…Όπως την ημέρα δεν υπάρχει στον ουρανό άστρο θερμότερο και φωτεινότερο από τον ήλιο, έτσι δεν υπάρχει και αγώνας ανώτερος από τους Ολυμπιακούς».

     Αντάξιο με τους αγώνες ήταν και το τοπίο της Ολυμπίας, ήρεμο και ειρηνικό, ειδυλλιακό και καταπράσινο, παραμένει ως τη σημερινή εποχή, ένα από τα πιο όμορφα και εντυπωσιακά τοπία του ελληνικού χώρου.  

     Εδώ, η ίδια η φύση λες και καλούσε τους ανθρώπους σε ειρηνική συγκέντρωση για την καλλιέργεια του αθλητικού ιδανικού, την άμιλλα και τη δίκαιη ανάδειξη των νικητών. Ο τίτλος του ολυμπιονίκη εξασφάλιζε στον τυχερό αθλητή πανελλήνια δόξα και υστεροφημία. Τον ανέβαζε στη σφαίρα των ηρώων και τον τοποθετούσε για πάντα στο χώρο της αιωνιότητας.

Λαμπρή παρουσία

     Οι Μεγαρείς, παρόντες στα μεγάλα γεγονότα, κατόρθωσαν κι εδώ να κάνουν αισθητή την αγωνιστική τους παρουσία και κατάφεραν να αναδείξουν επτά ολυμπιονίκες, τους οποίους θα έχουμε τη χαρά να γνωρίσουμε από κοντά σ’ αυτόν το σταθμό του ταξιδιού μας.

Τοπικοί αγώνες

     Όμως, πριν ξεκινήσουμε να γνωρίζουμε έναν - έναν τους Μεγαρείς Ολυμπιονίκες, πιστεύουμε ότι αξίζει τον κόπο, να μάθουμε για τους τοπικούς αγώνες, που γίνονταν στα Μέγαρα ως τη ρωμαϊκή εποχή. Στα αρχαία Μέγαρα λοιπόν, τελούνταν κάθε χρόνο τρεις αγώνες:

    

     Α) Τα Διόκλεια, στην αρχή της άνοιξης, προς τιμή του ήρωα Διοκλή. Λέγεται μάλιστα, ότι οι αγώνες αυτοί θεσπίστηκαν από τους Μεγαρείς σε ανάμνηση της αυτοθυσίας του Διοκλή, ο οποίος σκοτώθηκε σε κάποια μάχη, αφού πρώτα όμως, κατάφερε να σώσει τον καλύτερό του φίλο.

    

     Β) Τα Αλκάθεια, για να τιμηθεί ο ήρωας Αλκάθοος, που σκότωσε το αιμοβόρο λιοντάρι του Κιθαιρώνα και απάλλαξε την περιοχή της Μεγαρίδας από την καταστροφική του παρουσία.    

    

     Γ) Τα Μικρά Πύθια, προς τιμή του θεού Απόλλωνα, προστάτη των αποικιστών.  Οι Μεγαρείς, ως οι μεγάλοι πρωταγωνιστές του δεύτερου ελληνικού αποικισμού, είναι φυσικό να λατρεύουν, με ξεχωριστό τρόπο το θεό, που τους βοήθησε να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.

     Οι Μεγαρείς αθλητές, συμμετέχοντας σ’ αυτούς τους αγώνες, έκαναν τα πρώτα τους βήματα στον αγωνιστικό αθλητισμό, αποκτούσαν χρήσιμες εμπειρίες και είχαν την ευκαιρία να προετοιμαστούν καλύτερα για τους πανελλήνιους αγώνες (Ολύμπια, Νέμεα, Πύθια και Ίσθμια).

Ο πρωτοπόρος

     Ο πρώτος Μεγαρέας αθλητής, που το όνομά του είναι γραμμένο στο χρυσό κατάλογο των αρχαίων Ολυμπιονικών,1 είναι ο Όρσιππος. Το 720 π.Χ., πήρε μέρος στη 15^η Ολυμπιάδα και κατάφερε να νικήσει στο δρόμο ταχύτητας του ενός σταδίου, που αποτελούσε για πολλά χρόνια το κύριο αγώνισμα των Ολυμπιακών αγώνων και ήταν ίσο με 600 πόδια (περίπου 192 μέτρα). Μάλιστα, καθώς έτρεχε, άφησε να πέσει το ρούχο που φορούσε και έτσι τερμάτισε γυμνός. Από τότε καθιερώθηκε το έθιμο να αγωνίζονται στα Ολύμπια οι αθλητές γυμνοί. Αργότερα, έγινε ένας επιτυχημένος αξιωματικός και κατάφερε να φτάσει ως το αξίωμα του στρατηγού.

Τα Ορσίππεια

     Σήμερα, προς τιμή του πρώτου Μεγαρέα Ολυμπιονίκη, τελούνται κάθε χρόνο στο στάδιο των Μεγάρων, αγώνες στίβου, τα λεγόμενα Ορσίππεια, στο πρόγραμμα των οποίων, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Ορσίππειος δρόμος (αγώνας ταχύτητας 192 μέτρων).

Η υποδοχή

     Για να γνωρίσουμε, λοιπόν, τον πρώτο Μεγαρέα ολυμπιονίκη, φθάνουμε, το καλοκαίρι του 720 π.Χ., στα αρχαία Μέγαρα, μαζί σχεδόν με την χαρμόσυνη είδηση από την Ολυμπία: «Ο Όρσιππος είναι ολυμπιονίκης!». Ο κόσμος, στο άκουσμα ενός τέτοιου συγκλονιστικού νέου, βγαίνει στους δρόμους και πανηγυρίζει. Η πόλη ζει ανεπανάληπτες στιγμές και ετοιμάζεται να υποδεχθεί τον ήρωά της, όπως πραγματικά του αξίζει. Κάποιοι μάλιστα, γκρεμίζουν συμβολικά μέρος του τείχους για να στείλουν το μήνυμα ότι από ΄δω και πέρα, με τέτοιους γενναίους άνδρες, αισθάνονται ότι είναι ασφαλείς και χωρίς τα τείχη.

     Τη μεγάλη ημέρα της άφιξης της μεγαρικής αντιπροσωπείας από την Ολυμπία όλος ο κόσμος μαζεύεται από το πρωί στο λιμάνι. Τα βλέμματα είναι στραμμένα προς στο ανοικτό πέλαγος, όπου φαίνεται μια κουκίδα που όλο μεγαλώνει. Είναι το πλοίο του θριάμβου και της δόξας, που πλησιάζει στην πατρίδα. Το πλήθος, περιμένει συγκινημένο στην προκυμαία. Τη στιγμή που ο Όρσιππος πατάει στη στεριά και πέφτει στις αγκαλιές των δικών του, όλοι τον χειροκροτούν και τον ραίνουν με λουλούδια.

     Σχηματίζεται πομπή, στην οποία  όρθιος πάνω σε τέθριππο άρμα, προηγείται ο μεγάλος Ολυμπιονίκης. Μπαίνει στην πόλη από το άνοιγμα του γκρεμισμένου τείχους και κατευθύνεται στην αγορά. Εκεί, σταματά μπροστά στο βωμό, κατεβαίνει από το άρμα και αφιερώνει τον κότινο στους θεούς, ενώ το πλήθος τον αποθεώνει. Ακολουθεί μεγάλο συμπόσιο, στο οποίο χορός (κάτι σαν τη σημερινή χορωδία), ειδικά ετοιμασμένος, υμνεί με σχετικό παιάνα, την ολυμπιακή νίκη. Ένα από τα μέλη του συμβουλίου, που διοικεί την πόλη, (Αισύμνιο) ανακοινώνει επίσημα στον Όρσιππο ότι τον κάνει αξιωματικό, του προσφέρει για όλη του τη ζωή δωρεάν σίτιση στο πρυτανείο και τον τοποθετεί ισόβιο πρόεδρο στο θέατρο, στις γιορτές και στους αγώνες. Ο Όρσιππος απ’ τη μεριά του, βαθιά συγκινημένος, ευχαριστεί τους συμπολίτες του, τόσο για τη μεγαλειώδη υποδοχή που του επεφύλαξαν, όσο και για τις τιμές που του έκαναν και κλείνει τη σύντομη ομιλία του με μια ευχή: «Να ξαναζήσει η πόλη των Μεγάρων τέτοιες μοναδικές στιγμές».

Το πρότυπο

     Τις επόμενες ημέρες η ζωή, στην πόλη, ξαναβρίσκει τον κανονικό της ρυθμό. Μόνο τα μικρά παιδιά συνεχίζουν "μαγεμένα" να περικυκλώνουν τον ήρωα της Ολυμπίας, που τώρα πια αποτελεί το πρότυπό τους και του ζητούν να περιγράψει ακόμα μια φορά, όλα όσα έζησε κατά τη διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων. Στις αθώες παιδικές ψυχές ριζώνει για τα καλά το μεγάλο όνειρο μιας ολυμπιακής νίκης.

Το όνειρο πραγματοποιείται

     Τα χρόνια περνούν. Φτάνουμε στο 704 π.Χ. Τα Μέγαρα πανηγυρίζουν και πάλι και υποδέχονται έναν ακόμη Ολυμπιονίκη όπως πραγματικά του αξίζει. Είναι ο Μένος, ένα από τα παιδιά εκείνα που κάποτε περικύκλωναν τον Όρσιππο και κρέμονταν από τα χείλη του.

     Πήρε μέρος στη 19^η Ολυμπιάδα και ήρθε και αυτός πρώτος στο αγώνισμα του ενός σταδίου. Κατάφερε, έτσι, να πραγματοποιήσει το πιο μεγάλο του όνειρο και να εκπληρώσει με τον καλύτερο τρόπο το χρέος του προς την πατρίδα. Λίγες ημέρες μετά την ολοκλήρωση των τελετών και των λοιπών  εκδηλώσεων υποδοχής του, τον συναντήσαμε, στην αγορά της πόλης, καθισμένο με μια ομάδα παιδιών στα σκαλιά του ναού του Απόλλωνα, να ξετυλίγει σιγά - σιγά το κουβάρι με τις συγκλονιστικές στιγμές της Ολυμπίας.

     «Όπως ξέρετε μικροί μου φίλοι, με την έναρξη της ολυμπιακής εκεχειρίας, αρχίζει και η προσέλευση των αθλητών στην Ολυμπία. Θα θυμάστε, ότι μόλις οι σπονδοφόροι κήρυκες του Δία, πέρασαν από την πόλη μας και ανήγγειλαν το χαρμόσυνο μήνυμα της ειρήνης, αθλητές και συνοδοί, αναχωρήσαμε για το μεγάλο γεγονός της χρονιάς. Όλοι ήμαστε αισιόδοξοι ότι θα πάμε καλά. Δε σας κρύβω, πως αισθανόμουν σίγουρος για τον εαυτό μου, ιδιαίτερα μετά τις άνετες νίκες που είχα πετύχει στους τρεις αγώνες που έγιναν στην πόλη μας (Διόκλεια, Αλκάθεια και μικρά Πύθια). Στο μοναδικό αυτό ταξίδι μας συνόδευαν οι ευχές και η αγάπη όλου του κόσμου. Αυτό φάνηκε από την καθολική συμμετοχή μικρών και μεγάλων στην τελετή αναχώρησης. Δε θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια του Όρσιππου και των άλλων επώνυμων και ανώνυμων συμπολιτών μας, τόσο κατά τη διάρκεια της θυσίας και της ειδικής τελετής που διοργανώθηκε προς τιμή μας, στον ιερό χώρο που καθόμαστε εμείς τώρα, όσο και κατά την επιβίβαση μας στο πλοίο της “ελπίδας”.

     Όταν με το καλό φτάσαμε στον προορισμό μας, μπήκαμε όλοι στη διαδικασία ελέγχου, της ελληνικής μας καταγωγής και των υπόλοιπων προϋποθέσεων. Με την ολοκλήρωση του προκαταρκτικού αυτού μέρους, ελλανοδίκες και αθλητές, πήραμε το δρόμο που οδηγούσε στην ιερή Άλτη (άλλη ονομασία του ιερού χώρου της αρχαίας Ολυμπίας). Στη μέση περίπου του δρόμου, κοντά στην πηγή Πιέρα, προσφέραμε θυσία και κάναμε την προσευχή μας. Σ’ αυτήν την περιοχή, μείναμε για λίγες ημέρες, για το τελικό στάδιο της προετοιμασίας μας. Οι Ελλανοδίκες μας ενημέρωναν και μας καθοδηγούσαν, λύνοντας τις απορίες μας ή διευθετώντας ό,τι άλλο είχε προκύψει την τελευταία στιγμή.

     Έτσι, φτάσαμε και στη μεγάλη μέρα της πανηγυρικής έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων. Το πρωί, με διάφορες ιεροτελεστίες, έγινε η καθιερωμένη ορκωμοσία στο Βουλευτήριο, μπροστά στο άγαλμα του Δία. Εμείς οι αθλητές ορκιστήκαμε ότι θα αγωνιστούμε τίμια, ενώ οι ελλανοδίκες ότι θα είναι αμερόληπτοι.

     Τα Ολύμπια ξεκίνησαν με τον αγώνα των κηρύκων και των σαλπιγκτών. Η δεύτερη μέρα άρχισε με τις ιπποδρομίες και τις αρματοδρομίες. Ακολούθησαν το απόγευμα τα αγωνίσματα του πεντάθλου και έκλεισε με λαμπρές τελετές, αφιερωμένες στον Πέλοπα. Η τρίτη ημέρα, η σπουδαιότερη των αγώνων, ήταν αφιερωμένη στη λατρεία του Δία. Όλος ο κόσμος συγκεντρώθηκε έξω από το Πρυτανείο και με πομπή έφτασε στον κεντρικό βωμό του πατέρα των θεών και των ανθρώπων. Εκεί έγινε η κύρια θυσία, η περίφημη εκατόμβη (θυσία 100 ταύρων) των Ηλείων. Το απόγευμα πραγματοποιήθηκαν τα αγωνίσματα του δρόμου. Ξεκινήσαμε με τις σειρές των προκριματικών του σταδίου.  

     Εγώ έτρεξα στην τρίτη σειρά με έναν Κορίνθιο, έναν Μεσσήνιο και έναν Κροτωνιάτη και με άνεση τερμάτισα πρώτος. Έτσι πέρασα απευθείας στο μεγάλο τελικό, το αγώνισμα με το οποίο θα ολοκληρωνόταν η τρίτη ημέρα. Προσπάθησα να ηρεμήσω, παρακολουθώντας την εξέλιξη των αγωνισμάτων του δολίχου και του διαύλου.

     Όταν έφτασε η μεγάλη ώρα του τελικού και μας κάλεσαν οι ελλανοδίκες, πήγα με αποφασιστικότητα στην αφετηρία. Δεξιά μου είχα έναν αθλητή από τη Σπάρτη, αριστερά μου έναν Αθηναίο και παραδίπλα ένα Θηβαίο. Ακούστηκε ο γλυκός ήχος της σάλπιγγας και παντού απλώθηκε απόλυτη ησυχία. Σαν αστραπή πέρασε από το μυαλό μου η συμβουλή του Όρσιππου για την τακτική που έπρεπε να ακολουθήσω: «σταθερός διασκελισμός, με άνοιγμα στην τελική ευθεία».

     Με το σύνθημα του αφέτη ξεχυθήκαμε μπροστά. Ως τη μέση πηγαίναμε μαζί. Από ’κει και πέρα άρχισε να προηγείται ελαφρώς ο Σπαρτιάτης. Ευτυχώς, είχα αρκετές δυνάμεις και στην τελική ευθεία, άνοιξα το διασκελισμό μου, τον ξεπέρασα και τερμάτισα πρώτος. Από το σημείο εκείνο άρχισα να ζω ανεπανάληπτες στιγμές. Το πλήθος όρθιο με χειροκροτούσε. Όλοι ήθελαν να μου σφίξουν το χέρι, να με γνωρίσουν από κοντά και να μάθουν για τα Μέγαρα. Εκείνο το βράδυ δεν έκλεισα μάτι. Όλη τη νύχτα σκεφτόμουν το μέγεθος και την αξία που είχε αυτή η επιτυχία για μένα και την πατρίδα μου. Την άλλη μέρα, που ήταν η τέταρτη κατά σειρά, το πρόγραμμα περιελάμβανε τα λεγόμενα βαριά αγωνίσματα, πάλη, πυγμή, παγκράτιο και οπλίτη δρόμο.

 

     Οι Ολυμπιακοί αγώνες ολοκληρώθηκαν την πέμπτη ημέρα και πάλι πανηγυρικά. Στον πρόναο του ναού του Δία, μπροστά στο άγαλμα του ολυμπιονίκη θεού, που φέρει στεφάνι αγριελιάς, έγινε η στέψη όλων των ολυμπιονικών, με τον περίφημο Κότινο. Mας καλούσαν έναν - έναν ανακοινώνοντας το όνομα, το επώνυμο και την πόλη καταγωγής, ενώ την ίδια ώρα οι θεατές ξεσπούσαν σε χειροκροτήματα και μας έραιναν με λουλούδια και φύλλα (φυλλοβολία). Η λαμπρή αυτή τελετή έκλεισε με την παράθεση επίσημου δείπνου στο Πρυτανείο. Καθώς η νύκτα έπεφτε σιγά - σιγά και το φεγγάρι ξεκινούσε τη βόλτα του στον ξάστερο ουρανό, η γραφική κοιλάδα και οι γύρω λόφοι αντιλαλούσαν από τα επινίκια τραγούδια και τους ύμνους των ολυμπιονικών και των λοιπών παρισταμένων. Η μοναδική αυτή σε μεγαλείο και ομορφιά νυχτερινή εορταστική ατμόσφαιρα ήταν ο επίλογος των Ολυμπιακών αγώνων. Το πρωινό μας βρήκε όλους στο δρόμο της επιστροφής για την πατρίδα».

Η διπλή χαρά

     Το 652 π.Χ., είχαμε την 32^η Ολυμπιάδα, η οποία και αποτελεί σταθμό στην ολυμπιακή παρουσία των Μεγάρων. Η πόλη του Όρσιππου και του Μένου κατάφερε σ’ εκείνους τους αγώνες να αναδείξει δύο ολυμπιονίκες. Τον Κομαίο στο αγώνισμα της πυγμαχίας και τον Κρατίνο στον αγώνα ταχύτητας του ενός σταδίου. Η διπλή αυτή επιτυχία, μοναδική ως τότε, καθιέρωσε τους Μεγαρείς ανάμεσα στους μεγάλους πρωταγωνιστές των αγώνων. Κατά τη μεγαλειώδη υποδοχή των δύο άξιων παιδιών της μεγαρικής γης, από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές είναι όταν οι δύο ολυμπιονίκες αφήνουν τους κότινους μαζί με λίγα λουλούδια πρώτα στους τάφους των Όρσιππου και Μένου (βρίσκονταν στην αγορά) και μετά, όπως επιβάλλει το έθιμο, τους καταθέτουν στο βωμό. Ανάμεσα στα πολλά θετικά, που έφεραν οι δύο ολυμπιακές πρωτιές, είναι και η αναβάθμιση των τριών τοπικών αγώνων. Αρκετές είναι τώρα οι πόλεις που δείχνουν ενδιαφέρον και έρχονται να γνωρίσουν από κοντά, την εξαιρετική υποδομή και οργάνωση της πόλης, που ξέρει να βγάζει ολυμπιονίκες. 

Ο Περιοδονίκης

     Αρκετά χρόνια αργότερα, από το 328 ως και το 292 π.Χ., τα Μέγαρα εμφανίζονται ξανά στο ολυμπιακό προσκήνιο όχι μόνο σε μία αλλά σε δέκα συνεχείς Ολυμπιάδες. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές γεγονός στην παγκόσμια ιστορία του αγωνιστικού αθλητισμού. Ο Ηρόδωρος, ένας εξαιρετικός Μεγαρέας αθλητής, ανακηρύσσεται ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της σάλπιγγας, στις 113^η, 114^η, 115^η, 116^η, 117^η, 118^η, 119^η, 120^η,121^η και 122^η Ολυμπιάδες. Ο ίδιος αθλητής, ανακηρύσσεται και «περιοδονίκης», αφού κατάφερε να νικήσει στον «κύκλο αγώνων»2  δέκα φορές διαδοχικά. Από τις σαράντα συνολικά μεγάλες του νίκες, ξεχωρίζουν οι δέκα ολυμπιακές που τον κάνουν διάσημο σε όλο το γνωστό τότε κόσμο.

Σαλπίσματα νίκης.

     Έτσι, όταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, φτάνει σε αδιέξοδο κατά την πολιορκία του Άργους, καλεί από τα Μέγαρα τον Ηρόδωρο. Αυτός ανταποκρίνεται στο κάλεσμα, πηγαίνει στο Άργος και προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στο Δημήτριο. Με τα δυνατά του σαλπίσματα, από το ένα μέρος προκαλεί πανικό στους υπερασπιστές της ιστορικής πόλης, ενώ από το άλλο εμψυχώνει τους στρατιώτες του Δημητρίου, οι οποίοι καταφέρνουν να σύρουν μια πολύ βαριά πολιορκητική μηχανή κοντά στα τείχη και να αποκτήσουν σημαντικό πλεονέκτημα.

Η λαμπρή παρουσία ολοκληρώνεται.

     Το καλοκαίρι του 172 π.Χ., τα Μέγαρα πανηγυρίζουν για μια ακόμα φορά μια ολυμπιακή νίκη. Ο Δημόκριτος, ο τελευταίος Μεγαρέας ολυμπιονίκης, μπαίνει θριαμβευτής στην πόλη. Είναι ο μεγάλος νικητής στο αγώνισμα του ενός σταδίου της 152^ης Ολυμπιάδας. Κλείνει, έτσι με τον καλύτερο τρόπο, η λαμπρή μεγαρική παρουσία στην Ολυμπία. Άλλωστε, μετά από λίγα χρόνια, το 146 π.Χ., η πόλη, που ήδη έχει χάσει την παλιά της αίγλη, περνά σε ρωμαϊκή κυριαρχία, ακολουθώντας την ιστορική μοίρα ολόκληρου του Ελληνισμού.

Η κόρη στο δρόμο της μάνας

     Όμως, ο επίλογος του τέταρτου σταθμού του ταξιδιού μας, δε γράφεται στα Μέγαρα, αλλά στην πρώτη μεγαρική τους αποικία, τα Υβλαία Μέγαρα. Φεύγουμε λοιπόν από τη “μάνα” και πάμε στη μεγαλύτερη “κόρη”, για να γνωρίσουμε από κοντά, το μοναδικό ολυμπιονίκη από τις μεγαρικές αποικίες. Πρόκειται για τον Αρχία που τα κατάφερε μια χαρά, στον αγώνα των κηρύκων, σε τρεις διαδοχικές Ολυμπιάδες: το 364 π.Χ. στην 104^η, το 360 π.Χ. στην 105^η και το 356 π.Χ. στην 106^η.

---

1 Ο κατάλογος αυτός συγκροτήθηκε για πρώτη φορά περί το 400 π.Χ. από τον Ηλείο σοφιστή Ιππία με βάση ίσως τα αρχεία της Ολυμπίας, την προφορική παράδοση και αναμνήσεις ζωντανές ακόμη στην Ολυμπία για τις παλαιότερες Ολυμπιάδες. Συμβατική αρχή θεωρήθηκε η Ολυμπιάδα του 776 π.Χ. με πρώτο Ολυμπιονίκη τον Ηλείο Κόροιβο. Το έργο του Ιππία αναθεωρήθηκε και συνεχίστηκε από τον Αριστοτέλη και αργότερα από τον Ερατοσθένη, τον Φλέγοντα και άλλους. Αποτέλεσμα ήταν να διαμορφωθεί ένα είδος χρονικού των Ολυμπίων, που αποτέλεσε τη βάση του αρχαίου χρονολογικού συστήματος.

2 Κύκλος αγώνων λεγόταν η συμμετοχή στους τέσσερις πανελλήνιους αγώνες (Ολύμπια, Νέμεα, Ίσθμια, Πύθια). Ο αθλητής που νικούσε διαδοχικά και στους τέσσερις αγώνες λεγόταν περιοδονίκης. 

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ 3ο μέρος

ΜΕΓΑΡΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ιστορικά χρόνια.
Αφού ολοκληρώσαμε τη βόλτα μας στα προϊστορικά Μέγαρα, συνεχίζουμε τώρα την πορεία μας στους ιστορικούς χρόνους.
Βρισκόμαστε στον 8ο αιώνα π.Χ. Το ταξίδι μας γίνεται πιο συναρπαστικό και αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Οι πρωταγωνιστές.
Από την αρχή καταλαβαίνουμε ότι στα Μέγαρα που βλέπουμε μπροστά μας, γράφεται η πιο λαμπρή σελίδα της ιστορίας τους. Οι Μεγαρείς είναι οι μεγάλοι πρωταγωνιστές του δεύτερου ελληνικού αποικισμού (8ος - 5ος αι. π.Χ). Ιδρύουν τις περισσότερες αποικίες, εξασφαλίζοντας νέες αγορές για τα μεγαρικά προϊόντα και διαφημίζουν, μαζί με τις άλλες πόλεις, τον ελληνικό πολιτισμό σε όλα τα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. Μάλιστα, στην Κάτω Ιταλία και Σικελία, οι πολλές αποικίες που ιδρύονται δίνουν τόσο έντονα τον ελληνικό χαρακτήρα στην περιοχή, ώστε τελικά παίρνει την ονομασία «Μεγάλη Ελλάδα».

Αποικίες δεύτερης γενιάς.
Αυτό όμως που μας αφήνει κατάπληκτους είναι το γεγονός ότι οι μεγαρικές αποικίες, όχι μόνο αναπτύσσονται με γρήγορους ρυθμούς, αλλά και καταφέρνουν να ιδρύσουν με τη σειρά τους νέες αποικίες δεύτερης - τρίτης γενιάς, οι οποίες σε ένδειξη σεβασμού, καλούν ηγέτη από την Μητρόπολη ( τα Μέγαρα).

Ο ρόλος του μαντείου.
Αν παρατηρήσουμε προσεχτικά το χάρτη του δεύτερου αποικισμού, θα διαπιστώσουμε ότι οι Μεγαρείς από τοποθεσίες προτιμούν τη Σικελία, την Προποντίδα και τον Εύξεινο Πόντο. Όμως, την ακριβή θέση της νέας πόλης την καθορίζει το μαντείο των Δελφών,1 στο οποίο φτάνουν καθημερινά αντιπροσωπείες από τις διάφορες ελληνικές πόλεις.

Αναχώρηση.
Με την επιστροφή από το μαντείο και την ερμηνεία του χρησμού, αρχίζει η προετοιμασία. Ορίζεται ο οικιστής (ο αρχηγός της αποστολής), καταγράφονται και ενημερώνονται όσοι θέλουν να τον ακολουθήσουν, ετοιμάζονται τα καράβια και ό,τι άλλο κρίνεται απαραίτητο για την επιτυχία της δύσκολης και τολμηρής αυτής αποστολής. Την παραμονή της αναχώρησης γίνονται μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις και αθλητικοί αγώνες προς τιμή του θεού Απόλλωνα, προστάτη των αποικιστών. Ξημερώνοντας η μεγάλη μέρα, βρίσκει τον κόσμο συγκεντρωμένο στο κέντρο της πόλης. Εκεί σε μια λαμπρή τελετή, ο οικιστής παίρνει από το βωμό το «ιερό πυρ»2 και ξεκινούν όλοι, μικροί μεγάλοι, για το λιμάνι, σχηματίζοντας μια μεγαλειώδη πομπή. Υπάρχει μεγάλη συγκίνηση στη δύσκολη εκείνη ώρα του αποχωρισμού.

Άφιξη.
Το πρώτο μέλημα των αποίκων, όταν με το καλό φτάνουν στον προορισμό τους, είναι η κατασκευή βωμού και ειδικής εστίας, για να τοποθετήσουν εκεί και να διατηρήσουν για πάντα αναμμένη την ιερή φλόγα από την πατρίδα. Αυτή αποτελεί την παρηγοριά τους και τους κρατάει στην καρδιά τους άσβηστη, τη γλυκιά ανάμνηση και την αγάπη των δικών τους ανθρώπων που άφησαν στα Μέγαρα. Γύρω από το νέο βωμό τοποθετούν τα αγάλματα των θεών και οποιοδήποτε άλλο ιερό κειμήλιο έχουν φέρει μαζί τους. Ακολουθούν θυσίες και προσευχές προς τους θεούς, για να τους ευχαριστήσουν που κατάφεραν να βρουν και να πατήσουν το χώμα της νέας τους πατρίδας. Αφού ολοκληρωθούν οι θρησκευτικές τελετές και αγαλλιάσει η ψυχή τους, αρχίζει η μεγάλη προσπάθεια προσαρμογής και δημιουργίας. Γνωριμία με τον τόπο και τις γειτονικές περιοχές, διαμόρφωση του εδάφους, άνοιγμα δρόμων, κατασκευή αγοράς, ναών, σπιτιών, λιμανιού και ο αγώνας συνεχίζεται για αρκετό καιρό ακόμα. Δεν είναι βλέπετε εύκολο πράγμα η δημιουργία μιας ολόκληρης πόλης από το μηδέν.

Μάνα, κόρες, εγγονές.
Τα Μέγαρα και οι αποικίες τους διατηρούν μεταξύ τους, όλα αυτά τα χρόνια, άριστες σχέσεις. Επικοινωνούν τακτικά, συνεργάζονται άψογα, ανταλλάσσουν επισκέψεις, διοργανώνουν από κοινού αγώνες και ειδικά σε δύσκολες στιγμές αλληλοβοηθούνται και αντιμετωπίζουν κάθε σοβαρό κίνδυνο. Σ’ αυτό βοηθάει ανάμεσα στα άλλα, και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν επεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις των νέων πόλεων, οι οποίες έχουν εξασφαλισμένη αυτονομία και ελευθερία επιλογών. Μερικοί ιστορικοί μάλιστα, παρομοιάζουν τη μητρόπολη (τα Μέγαρα) σαν στοργική μάνα και τις αποικίες σαν τα παιδιά και τα εγγόνια της που ζουν αρμονικά όπως μια αγαπημένη και ισορροπημένη οικογένεια.

Περιήγηση.
Όμως, ας αφήσουμε για λίγο την πόλη των Μεγάρων, για να κάνουμε μια βόλτα στις κυριότερες μεγαρικές αποικίες, ακολουθώντας μάλιστα το ίδιο δρομολόγιο με τους αποίκους. Αξίζει τον κόπο, να δούμε από κοντά και να θαυμάσουμε το δημιουργικό μεγαρικό πνεύμα στην πιο μεγάλη του ακμή και ευημερία. Αρχίζουμε όπως και οι Μεγαρείς από τη Σικελία.

Υβλαία Μέγαρα.
Ο Λάμις, ο πρώτος Μεγαρέας οικιστής, αναχωρεί από τα Μέγαρα ως επικεφαλής τολμηρών συμπατριωτών του και φτάνει το 728 π.Χ. στην ανατολική ακτή της Σικελίας. Εκεί, με την ουσιαστική βοήθεια και την αμέριστη συμπαράσταση του Ύβλωνα, του βασιλιά του μεγάλου αυτού νησιού της Μεσογείου, ιδρύει την πρώτη μεγαρική αποικία. Οι Μεγαρείς, τιμώντας τον Ύβλωνα για την συνεισφορά του, ονομάζουν την πόλη «Υβλαία Μέγαρα». Η νέα πολιτεία, με την υποστήριξη των Μεγάρων, την εξυπνάδα, την εργατικότητα και το συνεχή αγώνα των κατοίκων της, αναπτύσσεται και προοδεύει με γοργούς ρυθμούς.
Όμως το 483 π.Χ. ο τύραννος των Συρακουσών Γέλωνας,3 αιφνιδιάζει τους αποίκους Μεγαρείς, καταλαμβάνει την πόλη και την καταστρέφει ολοκληρωτικά, χωρίς να προλάβουν τα Μέγαρα να τη βοηθήσουν.

Οι ανασκαφές που έγιναν πριν μερικά χρόνια από Ιταλούς και Έλληνες αρχαιολόγους, έφεραν στο φως ενδιαφέροντα ευρήματα όπως: αγορά με στοές, ναούς, ηρώο, πρυτανείο και οικιστικά τετράγωνα που αποδεικνύουν ότι οι κάτοικοι των Υβλαίων Μεγάρων, γνώριζαν να οργανώνουν πολεοδομικά μια πόλη, παρά το γεγονός ότι αρκετοί επιστήμονες υποστηρίζουν λανθασμένα, ότι η πολεοδομία γεννήθηκε στον Πειραιά το 430 π.Χ. Από την πρώτη αυτή Μεγαρική αποικία κατάγεται ο περίφημος ποιητής Επίχαρμος, τον οποίο θα γνωρίσουμε στον όγδοο σταθμό του Μεγάλου Ταξιδιού.

Σελινούντας.
Το έτος 628 π.Χ., ο Πάμιλλος (Μεγαρέας οικιστής), φτάνει στα Υβλαία Μέγαρα, με χρησμό από το μαντείο των Δελφών, για δημιουργία νέας αποικίας στη νότια Σικελία. Τον ακολουθούν αρκετοί κάτοικοι των Υβλαίων Μεγάρων και ιδρύεται έτσι ο Σελινούντας, σε μια στρατηγική θέση για τον αποικιακό Ελληνισμό. Το όνομά της, η αποικία αυτή, το πήρε από το φυτό πετροσέλινο, δηλαδή το μαϊντανό, που φαίνεται ότι φύτρωνε σε μεγάλες ποσότητες σε ’κείνο το μέρος.
Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Καρχηδόνα, η οποία ποτέ δεν έκρυβε τις κατακτητικές της βλέψεις προς τις Ελληνικές πόλεις της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας. Οι κάτοικοι του Σελινούντα ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την αλιεία. Οι ναοί που σώζονται μέχρι σήμερα είναι όλοι δωρικού ρυθμού. Τα ευρήματα των ανασκαφών μπορούμε σήμερα να τα μελετήσουμε και να τα θαυμάσουμε στο αρχαιολογικό μουσείο του Παλέρμο.

Ηράκλεια Μινώα.
Άποικοι από τον Σελινούντα ιδρύουν μια νέα αποικία, την οποία ονομάζουν Ηράκλεια Μινώα, σε ανάμνηση προϊστορικής πόλης που λένε ότι υπήρχε στην περιοχή. Στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., η Ηράκλεια Μινώα, περνά στους Λακεδαιμονίους και αργότερα στους Καρχηδόνιους. Μετά το β΄ καρχηδονιακό πόλεμο την κατακτούν οι Ρωμαίοι. Όμως, η ιστορική αυτή πόλη, καταστρέφεται στο μεγάλο ξεσηκωμό των δούλων, με αρχηγό το Σπάρτακο (73 - 71 π.Χ.) και φαίνεται ότι εγκαταλείπεται οριστικά από τους κατοίκους της κατά τον 1ο αιώνα μ. Χ.
Ολοκληρώνοντας την περιήγησή μας στις μεγαρικές αποικίες της Σικελίας, αποχαιρετάμε τους φιλόξενους αποίκους, ευχαριστούμε τους Μεγαρείς για τις συγκινήσεις που μας πρόσφεραν και φεύγουμε για την Προποντίδα και τον Εύξεινο Πόντο, με σκοπό να επισκεφθούμε εκεί τις κυριότερες μεγαρικές αποικίες και να τις γνωρίσουμε από κοντά.

Ο «ευλογημένος» τόπος.
Για την αποικιακή παρουσία των Μεγαρέων στην περιοχή αυτή, αφήνουμε να μας μιλήσει ο χάρτης. Όμως, προτού ξεκινήσουμε να γνωρίσουμε από κοντά μία-μία τις μεγαρικές αποικίες, αξίζει να τις παρατηρήσουμε συνολικά από γεωγραφική άποψη. Βλέπουμε λοιπόν, ότι εδώ διασταυρώνονται οι δρόμοι που οδηγούν από την Ευρώπη στην Ασία και από τον Εύξεινο Πόντο στη Μεσόγειο Θάλασσα. Είναι δηλαδή αυτός ο τόπος ένα σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Έτσι εξηγείται το γεγονός της επιμονής των Μεγαρέων να ιδρύσουν τόσες πολλές αποικίες σε τούτο τον «ευλογημένο» γεωγραφικό τόπο. Είναι οι πρώτοι που εκτίμησαν τα πλεονεκτήματα που είχε η γεωγραφική θέση της περιοχής και όπως θα δούμε δικαιώθηκαν ιστορικά.

Αστακός.
Η πρώτη μεγαρική αποικία στην Προποντίδα είναι ο Αστακός. Στα Ελληνιστικά χρόνια παίρνει το όνομα Νικομήδεια. Η γρήγορη ανάπτυξή της έφερε κι άλλους Μεγαρείς στην περιοχή. Λένε μάλιστα ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος, αρχικά, εδώ ήθελε να χτίσει τη νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Χαλκηδόνα.
Το 685 π.Χ. οι Μεγαρείς με οικιστή τον Αρχία, ιδρύουν κοντά στον Αστακό τη Χαλκηδόνα. Τη βαφτίζουν με αυτό το όνομα προς τιμή του Χαλκηδόνα - γιου του μάντη Κάλχα της μυθολογία.4 Το έδαφος εδώ είναι πεδινό με πλούσια κοιτάσματα χαλκού. Σύντομα οι άποικοι αναπτύσσουν μεγάλη εμπορική δραστηριότητα και κάνουν την Χαλκηδόνα την πλουσιότερη πόλη της περιοχής. Οι Χαλκηδόνιοι παίρνουν μέρος ενεργά στην Ιωνική επανάσταση (499 π.Χ.) και αργότερα γίνονται μέλη της Α΄ αθηναϊκής συμμαχίας. Με την Ανταλκίδεια ειρήνη (386 π.Χ.) η πόλη περιέρχεται στην εξουσία των Περσών. Στη Χαλκηδόνα συνέρχεται το 451 μ.Χ. η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος.
Σήμερα, στη θέση της αρχαίας μεγαρικής αποικίας, βρίσκεται το προάστιο της Κωνσταντινούπολης Καντίκιοϊ.

Μέσα σε επτά λόφους.

Από την πρώτη κιόλας μέρα της δημιουργίας της Χαλκηδόνας, το ανήσυχο μεγαρικό πνεύμα, διαπιστώνει την ανάγκη αποίκησης της απέναντι ευρωπαϊκής ακτής, ώστε να υπάρχει απόλυτος έλεγχος της ναυσιπλοΐας. Έτσι δεν περνούν πολλά χρόνια και το 657 π.Χ. οι Μεγαρείς άποικοι, με επικεφαλής τον περίφημο Βύζαντα, φτάνουν στη Χαλκηδόνα και αμέσως μετά στην Ευρωπαϊκή ακτή του Βόσπορου.
Εκεί, σε μια πανέμορφη τοποθεσία στη μέση ενός κατάφυτου κάμπου που τον περικλείουν επτά λόφοι, ιδρύουν το Βυζάντιο, τη σπουδαιότερη μεγαρική αποικία.

Η πόλη των τυφλών.
Σύμφωνα τώρα με την παράδοση, ο χρησμός που έδωσε το μαντείο των Δελφών στους Μεγαρείς αντιπροσώπους ήταν:
«Απέναντι απ’ την πόλη των τυφλών να χτίσετε τη νέα σας πόλη».
Στα Μέγαρα τότε επικράτησε μεγάλη αμηχανία. Η ερμηνεία μιας τέτοιας εντολής ήταν αδύνατη. Όμως, ο Βύζας και οι συμπολίτες του δείχνουν αποφασισμένοι. Έτσι, ακολουθείται το τελετουργικό κανονικά και την άλλη μέρα, με το «ιερό πυρ» μαζί τους, ξανοίχτηκαν οι Μεγαρείς στο Αιγαίο. Ρωτούν παντού για την πόλη των τυφλών. Όμως τέτοια πόλη δεν υπάρχει. Φτάνουν στη Χαλκηδόνα για να ξεκουραστούν και ν’ ανεφοδιαστούν. Τότε, ο Βύζας αφήνει τους συντρόφους του και ανηφορίζει στην πλαγιά ενός κοντινού λόφου. Αγναντεύει την αντικρινή στεριά. Μένει κατάπληκτος τόσο με την ομορφιά του τοπίου, όσο και με τα πλεονεκτήματα που διαθέτει αυτή η θέση γεωγραφικά. Ξαναφέρνει στο νου του το χρησμό και ξαφνικά φωτίζεται το πρόσωπό του. Είναι σίγουρος ότι βρήκε τη σωστή ερμηνεία της εντολής του μαντείου. Κατηφορίζει και τρέχει να βρει τους συντρόφους του. «Φίλοι μου έχω ευχάριστα νέα», τους είπε. «Η πόλη που βρισκόμαστε είναι αυτή που τόσες μέρες ψάχνουμε. Κι αυτό, γιατί οι Χαλκηδόνιοι είναι οι τυφλοί αφού εδώ και 30 σχεδόν χρόνια δεν είδαν τον παράδεισο που υπάρχει στην αντικρινή ακτή. Αυτή είναι λοιπόν η πόλη των τυφλών του χρησμού. Ας μη χάνουμε καιρό».5

Μετοίκηση.
Το Βυζάντιο, ακολουθεί τη μοίρα των υπόλοιπων αποικιών της περιοχής. Το 499 π.Χ. πληρώνει ακριβά τη συμμετοχή του στην Ιωνική επανάσταση. Ο Πέρσης στρατηγός Οτάνης, προξενεί μεγάλες καταστροφές στην πόλη και αναγκάζει τους κατοίκους να την εγκαταλείψουν και να μετοικήσουν στη Μεσημβρία του Εύξεινου Πόντου (μεγαρική αποικία, με οικιστή το Μηνά, που μαζί με τις τέσσερις ελληνικές αποικίες, Οδησσό, Τόμη, Απολλωνία και Κάλλατη σχημάτισαν την ελληνική πεντάπολη).
Μετά τους περσικούς πολέμους, ο βασιλιάς της Σπάρτης Παυσανίας, φτάνει στην περιοχή (477 π.Χ.) και της ξαναδίνει τον ελληνικό της χαρακτήρα.

Πρωτεύουσα.
Μεγάλη δόξα αποκτά το Βυζάντιο το 324 μ.Χ. όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος επιλέγει τη θέση της αποικίας των αρχαίων Μεγαρέων για να κτίσει εκεί την πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πρόκειται για την Κωνσταντινούπολη, που για περισσότερους από 11 αιώνες αποτελεί το κέντρο του ελληνοχριστιανικού κόσμου. Στην εποχή μας παραμένει μια τούρκικη μεγαλούπολη που με την παρουσία της στο πέρασμα του χρόνου, θυμίζει σε όλο τον κόσμο ότι πρώτοι οι αρχαίοι Μεγαρείς έφτασαν και αξιοποίησαν τον τόπο.

Ηράκλεια Πόντου.
Από τις πιο αξιόλογες μεγαρικές αποικίες είναι η Ηράκλεια του Πόντου ή Ποντική (χτίζεται τον 6ο αιώνα π.Χ., από τον Μεγαρέα οικιστή Γνησιόλοχο). Η εύφορη γη, το φυσικό και πολύ καλά οχυρωμένο λιμάνι, η εξυπνάδα και η εργατικότητα των κατοίκων, φέρνουν γρήγορα την Ηράκλεια σε μεγάλη ακμή και την κάνουν κυρίαρχη στην περιοχή. Στην οικονομική της ανάπτυξη συντελεί και η νέα αποικία που κατάφερε να ιδρύσει με την ονομασία Κάλλατης.
Το 298 π.Χ., την καταλαμβάνει ο Λυσίμαχος και την προσφέρει «δώρο» στη σύζυγό του Αρσινόη. Το 70 π.Χ., λεηλατείται από τους Ρωμαίους και αρχίζει σιγά - σιγά η παρακμή της. Σήμερα ονομάζεται Ερεγλί.

Σηλυβρία.
Ολοκληρώνουμε την περιήγησή μας στις κυριότερες μεγαρικές αποικίες, περνώντας και από τη Σηλυβρία ή Σηλυμβρία. Το όνομά της το πήρε από τον οικιστή της το Σήλυ. Εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης και των ισχυρών τειχών της, η πόλη αποκτά βαρύνουσα σημασία για τους Μεγαρείς. Το 410 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, ο Αθηναίος στρατηγός Αλκιβιάδης, φτάνει στην περιοχή επικεφαλής μεγάλου εκστρατευτικού σώματος. Οι κάτοικοι της Σηλυβρίας δε διστάζουν να τον πληρώσουν για να μην τους ενοχλήσει. Μ’ αυτό τον τρόπο σώζουν την πόλη από ενδεχόμενη καταστροφή.

Επίλογος
Αφού περάσαμε από όλες σχεδόν τις μεγαρικές αποικίες, διαπιστώνοντας από κοντά το μεγαλείο του μεγαρικού αποικισμού, επιστρέφουμε στα αρχαία Μέγαρα, γεμάτοι ικανοποίηση, θαυμασμό και υπερηφάνεια για τους ένδοξους προγόνους μας. Η πόλη των Μεγάρων βρίσκεται τώρα στη μεγαλύτερή της ακμή. Στους επόμενους σταθμούς του ταξιδιού μας, θα έχουμε τη χρυσή ευκαιρία, να γνωρίσουμε από κοντά τους Μεγαρείς Ολυμπιονίκες, καθώς και άλλες προσωπικότητες της πόλης που, μαζί με τους υπόλοιπους πολίτες, κατάφεραν να διατηρήσουν τα Μέγαρα, ανάμεσα στις ισχυρές ελληνικές πόλεις, ως το 146 π.Χ., (χρονιά που οι Ρωμαίοι καταλαμβάνουν την Ελλάδα).

ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ  <<  ΟΙ ΜΕΓΑΡΕΙΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΕΣ  >>

ΠΕΤΡΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

ΓΙΑ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ

Αναμοχλεύοντας το ιστορικό παρελθόν της πόλης μας σε μία συζήτηση , ένα βράδυ ,  έμαθα μία σημαντική πληροφορία απο έναν ιστορικό ερευνητή που αφορά  τον πολιτισμό των αρχαίων Μεγαρέων.
Την ίδια στιγμή  που η πόλη μας έχει παρασυρθεί σε ένα κυκεώνα ανασφάλειας , μη εμπιστοσύνης , πολιτικής διαφθοράς , ισοπέδωσης αξιών , πολιτικής αναρχίας και κατά γενική ομολογία στασιμότητας σε πολιτισμικό επίπεδο , και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες λίγων συμπολιτών να διατηρήσουν εθιμικά  οικονομικά και  πολιτιστικά την πόλη μας σε αξιοπρεπές επίπεδο  , μου θύμισε κάτι πρωτόγνωρο για μένα και για πολλούς  ίσως Μεγαρίτες.....

ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΓΙΑ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΑΚΟΜΗ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ  ΤΟΝ ΦΑΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΥΞΙΔΑ  ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟΥΡΓΗΜΑ ΑΛΛΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ  ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ.

Παραθέτω κατωτέρω την απόδειξη των όσων ανέφερα , μια απόδειξη που βλέπει  για πρώτη  φορά την δημοσιότητα  και ελπίζω οι αγαπητοί συμπολίτες που ασχολούνται με τα θέματα της ιστορίας μας να την αγκαλιάσουν και να την αναδείξουν ανάλογα.......

ΠΕΤΡΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

-------------------------------------------------------------------------------------

 Ο ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ ΠΡΟΤΡΕΠΕΙ ΤΟΥΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ

ΝΑ ΜΙΜΗΘΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΡΕΙΣ

Γράφει ο ΣΠΙΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Ο μεγάλος Αθηναίος ρητοροδιδάσκαλος Ισοκράτης το 355 π.Χ. έγραψε τον περίφημο λόγο του «Περί Ειρήνης», ο οποίος ως βασικό θέμα έχει την άσκηση, τόσο της εξωτερικής πολιτικής, όσο και την εσωτερική πολιτική των Αθηναίων. Ο Ισοκράτης εκφράζει την απογοήτευσή του σχετικά με την πορεία των Αθηνών γι’ αυτό και μιλά επικριτικά για τις άσχημες επιλογές αυτών που διοικούν την πόλη.

Παράλληλα επισημαίνει τα ηθικά οφέλη που απολαμβάνουν. όσες πόλεις – κράτη επιδιώκουν την ειρήνη και ασκούν ανάλογη πολιτική προς αυτήν την κατεύθυνση. 

Απώτερος σκοπός του Ισοκράτη είναι να νουθετήσει και να διαπαιδαγωγήσει τους Αθηναίους, επειδή ο λαός ασκεί την εξουσία στα πλαίσια της άμεσης Δημοκρατίας των Αθηνών.

Για να γίνει περισσότερο κατανοητός ταυτόχρονα και πιστευτός, ο Ισοκράτης στον συγκεκριμένο λόγο του κάνει παραλληλισμό μεταξύ των Θεσσαλών, οι οποίοι λόγω της αλαζονείας και της ασυδοσίας που υπέδειξαν καταστράφηκαν, και των Μεγαρέων, οι οποίοι λόγω της συνετής πολιτικής και της σωφροσύνης τους ευημέρησαν.      

Ο Ισοκράτης προτρέπει τους ακροατές να αναζητήσουν τρία πράγματα:

1) Για ποιο λόγο η Αθήνα και η Σπάρτη, ενώ αρχικά ήταν δυο μικρές πόλεις, έγιναν μεγάλες δυνάμεις και παρά ταύτα κινδυνεύουν να ανδραποδιστούν.

2) Ποίες είναι οι αιτίες που οι κάποτε πάμπλουτοι Θεσσαλοί περιέπεσαν σε ανέχεια

3) Με ποιο τρόπο οι Μεγαρείς ενώ ήταν αφανείς και αδύναμοι, κατάφεραν να εξελιχθούν σε δυνατή και πλούσια πόλη.

Επίσης προτρέπει τους Αθηναίους να σκεφθούν, για ποίους λόγους οι Θεσσαλοί, που κληρονόμησαν μεγάλες περιουσίες και κατείχαν και μεγαλύτερη επικράτεια έπεσαν στην φτώχεια, ενώ οι Μεγαρείς, που αρχικά ήταν μία μικρή και ασήμαντη πόλη, χωρίς να έχουν καλλιεργήσιμη γη, λιμάνια, λατομεία αργύρου, καλλιεργούν πετρώδεις εκτάσεις και διαθέτουν τις μεγαλύτερες περιουσίες ανάμεσα στους Έλληνες.

Την απάντηση την δίνει ο ίδιος:

Οι πρώτοι (Θεσσαλοί) είχαν τάσεις και έκαναν πράξεις που προκάλεσαν την απώλεια του άφθονου υλικού πλούτου. Οι δεύτεροι (Μεγαρείς) εφάρμοσαν μία μετρημένη και ειρηνική πολιτική και με τον τρόπο αυτό βελτίωσαν την αρχικά καχεκτική οικονομική τους κατάσταση.

Και διερωτάται ο Ισοκράτης:

Πως γίνεται τις ακροπόλεις των Θεσσαλών να τις κατέχει ορισμένες φορές ο στρατός των άλλων πόλεων, ενώ οι ίδιοι διαθέτουν μεγάλη στρατιωτική δύναμη, τρεις χιλιάδες ιππείς και ελαφρά οπλισμένους στρατιώτες.

Αντίθετα οι Μεγαρείς κυβερνούν την πόλη τους όπως θέλουν. Οι Θεσσαλοί είναι σε συνεχή πόλεμο μεταξύ τους, ενώ οι Μεγαρείς, που κατοικούν ανάμεσα σε εχθρικές δυνάμεις, στους Πελοποννήσιους, τους Θηβαίους και τους Αθηναίους, βρίσκονται σε συνεχή ειρήνη.

Ο Ισοκράτης προτείνει το συμπέρασμα που πρέπει να εξαγάγουν οι Αθηναίοι από τα παραδείγματα αυτά: Η κατάχρηση οδηγεί στην καταστροφή (Θεσσαλοί), η μετρημένη συμπεριφορά αποφέρει οφέλη (Μεγαρείς). Ωστόσο είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι σ’ αυτό το χωρίο το παραδείγματα που προέρχονται από τη σύγχρονη ιστορική πραγματικότητα διαμορφώνουν ένα επιχείρημα που βασίζεται στο συμφέρον. Οι Μεγαρείς γνώριζαν τα πραγματικά τους συμφέροντα. Τα επεδίωξαν με έξυπνο τρόπο και πέτυχαν τους στόχους τους. Οι Μεγαρείς ενήργησαν δίκαια και για το λόγο αυτό ανταμείφθηκαν με την ευημερία

Το ανωτέρω κείμενο του Ισοκράτους αποτελεί ένα μεγάλο εγκώμιο για την εξωτερική και εσωτερική πολιτική των Μεγαρέων αφού φτάνει στο σημείο  να προτρέπει την άλλοτε κραταιά Αθήνα να μιμηθεί τους Μεγαρείς.  

----------------------------------------------------------------------------------

ΘΕΩΡΩ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΤΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

 Π.Λ.

Αναδρομή στην Μεγαρική Ιστορία .....( 2η συνέχεια )

ΤΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΜΕΓΑΡΑ
Τα πρώτα βήματα.

Παράδοση και μυθολογία μάς πληροφορούν ότι πρώτος βασιλιάς 
της περιοχής ήταν ο Καρ.
Έφτασε στη Μεγαρίδα από την Πελοπόννησο. Για τον πατέρα του,
Φορωνέα, λένε πως
ήταν ο πρώτος κάτοικος της Αργολίδας.

Παρ

Από τους Κάρες στους Λέλεγες.

   Ανάμεσα στους βασιλιάδες των επόμενων γενιών ξεχωρίζει 
για τις ικανότητές του,

ο Λέλεγας, γιος του θεού Ποσειδώνα και της νύμφης Λιβύης.
Προς τιμή μάλιστα

του σπουδαίου αυτού βασιλιά οι Μεγαρείς, από Κάρες, 
βαφτίζονται τώρα Λέλεγες.

Ο βασιλιάς Λέλεγας είχε δυο παιδιά. Τον Κλήσωνα και το Βία. 
Ο πρώτος, ως

μεγαλύτερος, διαδέχθηκε τον πατέρα του και ήταν ικανός και
άξιος άρχοντας.

Έτσι  οι καλές ημέρες για τα Μέγαρα συνεχίζονται.

Προϊστορική μονομαχία.

  Όμως, μετά το θάνατο του Κλείσωνα, το θρόνο διεκδικούσε,
τόσο ο πρωτότοκος γιος

του Πύλας, όσο και ο αδερφός του Βίας. Κανένας δεν 
υποχωρούσε. Τότε θείος και

ανιψιός αποφασίζουν να λύσουν τη διαφορά τους σε μονομαχία, 
στην οποία σκοτώνεται

ο Βίας. Η εξέλιξη αυτή όχι μόνο δε λύνει το πρόβλημα αλλά 
το περιπλέκει περισσότερο.

Ο Πύλας, ο μεγάλος νικητής, νιώθει τώρα  τύψεις για το χαμό
του θείου του. Δεν ξέρει

τι να κάνει για να εξιλεωθεί. Τελικά, αφού πρόσφερε τις 
απαιτούμενες θυσίες προς τους

θεούς, πηγαίνει στο Μαντείο των Δελφών. Εκεί ζητάει
απεγνωσμένα   χρησμό  για το

μέλλον του.

«Πρέπει να φύγεις από τα Μέγαρα, να πας στην περιοχή
της Μεσσηνίας και να 

ιδρύσεις μια νέα πόλη», του απαντά η Πυθία.

Το μεγάλο δίλημμα

     Ακούγοντας ο Πύλας τούτα τα λόγια βρέθηκε μπροστά 
σε ένα μεγάλο δίλημμα.:

αν έφευγε αμέσως, η πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε θα
έμενε χωρίς βασιλιά, αφού 

ο γιος του Σκίρωνας ήταν ανήλικος. Αν έμενε και περίμενε 
να ενηλικιωθεί το παιδί του, 

δε θα εύρισκε ποτέ εξιλέωση και ησυχία στην ψυχή του.

Η σωστή απόφαση.

   Τελικά αποφασίζει, να μην αναχωρήσει για την πραγματοποίηση 
του χρησμού, πριν

να παντρέψει την κόρη του Πυλία με τον Πανδίονα Β΄, βασιλιά 
της γειτονικής Αθήνας

που είχε χάσει το θρόνο του με πραξικόπημα και ζούσε  εξόριστος
στα Μέγαρα. Αυτός

καταγόταν από λαμπρή βασιλική γενιά. Πατέρας του ήταν
ο Κέκροπας Β΄, ονομαστός

Αθηναίος βασιλιάς.

   Ο Πύλας,  μετά τους γάμους, αναχώρησε για τη Μεσσηνία 
όπου λέγεται ότι ίδρυσε

την Πύλο, τη γνωστή, ως σήμερα, κωμόπολη της Πελοποννήσου.

Το βασίλειο μεγαλώνει

   Στο μεταξύ, ο νέος βασιλιάς δεν ξέχασε την κακή συμπεριφορά
των συμπατριωτών

του Αθηναίων. Αφού πρώτα οργάνωσε καλά το βασίλειο των 
Μεγάρων, στη συνέχεια

με συνεχείς αιφνιδιαστικές επιθέσεις κατάφερε να καταλάβει 
εκτός από την Αθήνα και

ολόκληρη σχεδόν την Αττική. Έτσι τα Μέγαρα έφτασαν στο σημείο
να εξουσιάζουν  την

περιοχή, από το Σούνιο ως τον Ισθμό της Κορίνθου και από τον
Πειραιά ως τον Ωρωπό.

  Προς το τέλος της ζωής του ο  Πανδίονας αποφασίζει να μοιράσει 
το βασίλειό του στα

τέσσερα παιδιά του: Πύλα, Νίσσο, Αιγέα και Λύκο. Το βασίλειο
των Μεγάρων το πήρε ο

Νίσσος, ενώ αυτό της Αθήνας ο Αιγέας.

   Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του, ο βασιλιάς Πανδίονας, τα περνάει
ήσυχα στα Μέγαρα,

την πόλη που υπηρέτησε με αφοσίωση, την έκανε ισχυρή και την
αγάπησε περισσότερο

από την πατρίδα του, την Αθήνα. Όταν πέθανε τάφηκε με μεγάλες 
τιμές στο βράχο της

Αιθυΐας Αθηνάς, στην παραλία των Μεγάρων.

Ειρηνική λύση.

  Ο Νίσσος, στο ξεκίνημά του ως βασιλιάς των Μεγάρων, καλείται 
να λύσει ένα δύσκολο

πρόβλημα. Ο θείος του Σκίρωνας,  ο γιος του Πύλα, διεκδικούσε το
θρόνο, υποστηρίζοντας

ότι αυτός είναι ο νόμιμος διάδοχος, επειδή τότε που ο πατέρας του 
έφυγε για τη Μεσσηνία,

ήταν ανήλικος και δεν μπορούσε να γίνει βασιλιάς. Τώρα λοιπόν, 
που έχει ενηλικιωθεί,

απαιτεί από τον ανιψιό του να παραιτηθεί. Ο Νίσσος, αν και μικρός 
σε ηλικία,

αντιμετωπίζει την κατάσταση με ψυχραιμία. Προσκαλεί το θείο του 
στο παλάτι για να

κουβεντιάσουν πολιτισμένα γύρω από το τεράστιο αυτό θέμα. 
Ευτυχώς για την πόλη,

οι δυο άνδρες είναι σώφρονες και θέλουν να λύσουν τη διαφορά 
με ειρηνικό τρόπο.

Έτσι αυτή τη φορά δεν έχουμε ούτε σύγκρουση ούτε μονομαχία.
Τη λύση στο πρόβλημα

της διαδοχής θα τη δώσει τελικά με τις συμβουλές του, ο σοφός 
βασιλιάς της Αίγινας,

Αιακός1, του οποίου τη συνδρομή πηγαίνουν και ζητούν.

Διαρχία.

  Αυτός, αφού τους ακούει με μεγάλη προσοχή, προτείνει μια μορφή 
διαρχίας στη

διοίκηση της πόλης, το Νίσσο βασιλιά και το Σκίρωνα αρχηγό του
στρατού. Οι δυο

άνδρες συμφωνούν στο προτεινόμενο μοίρασμα της εξουσίας και 
ορκίζονται μπροστά

του ότι θα έχουν άριστη συνεργασία για το καλό της πατρίδας του.
Έτσι κι έγινε.

Η περίοδος αυτή είναι από τις καλύτερες για τα Μέγαρα.

Μεγάλα έργα

  Από τα σημαντικότερα έργα εκείνης της εποχής, είναι ο δρόμος
της Κακιάς Σκάλας

που γίνεται με ευθύνη και επίβλεψη του Σκίρωνα και κάνει εύκολο
το πέρασμα από το

μεγαρικό κάμπο προς την Κόρινθο. Σημαντικά επίσης έργα είναι 
η  κατασκευή και

η οργάνωση, νέου λιμανιού, από το Νίσσο, στην ίδια περίπου θέση 
με αυτό που υπάρχει

και σήμερα στην Πάχη καθώς και η ανακατασκευή της οδού που
συνδέει την πόλη με το

νέο λιμάνι2. Τα έργα αυτά, μαζί με όσα άλλα πραγματοποιούνται 
μέσα και γύρω από την

πόλη, δίνουν νέα ώθηση, τόσο στην ανάπτυξη του εμπορίου και
της τοπικής οικονομίας,

όσο και στην καλύτερη επικοινωνία με τους γειτονικούς λαούς. 
Προς τιμή του βασιλιά

Νίσσου, η πόλη των Μεγάρων ονομάστηκε Νισσαία  και οι 
Μεγαρείς Νισσαίοι.

Το λιμάνι μάλιστα θα κρατήσει αυτή την ονομασία σε όλη τη 
διάρκεια της αρχαιότητας.

Άδοξο τέλος.

  Όμως, η περίοδος της ακμής και της ευημερίας είχε άδοξο τέλος. 
Ο βασιλιάς της Κρήτης

Μίνωας επιτίθεται με πολυάριθμο στρατό εναντίον των Μεγάρων και,
μετά από πολύμηνη

πολιορκία, καταλαμβάνει την πόλη και ακολούθως ολόκληρη τη Μεγαρίδα. 
Αμέσως

μετά στρέφει το ενδιαφέρον του προς την Αθήνα. Ο βασιλιάς Αιγέας
, μαθαίνοντας για

την τύχη των Μεγάρων, κάνει δεκτούς τους όρους του Μίνωα και
γλιτώνει έτσι την

Αθήνα από την καταστροφή.

Ο Μεγαρέας.

Μετά από τα συνταρακτικά αυτά γεγονότα, το δύσκολο έργο της 
ανασύνταξης και

ανοικοδόμησης της κατεστραμμένης ιστορικής πόλης, αναλαμβάνει 
ο βασιλιάς
Μεγαρέας,

ένας από τους ικανότερους άρχοντες που έχουν αναδείξει τα Μέγαρα3.

Ένα τραγικό γεγονός.

   Ο βασιλιάς Μεγαρέας με τη βασίλισσα Ιφινόη απέκτησαν τρία παιδιά.
Την Ευαίχμη,

τον Εύιππο και τον Τίμαλκο.

   Όμως, μεγάλο κακό χτυπάει ξαφνικά  τη βασιλική οικογένεια. Τα δυο
βασιλόπουλα,

καθώς κυνηγούσαν στις πλαγιές του Κιθαιρώνα, βρίσκουν τραγικό θάνατο.

Για τον Εύιππο λένε ότι τον κατασπάραξε ένα λιοντάρι, ενώ για τον 
Τίμαλκο

αναφέρουν ότι, στην προσπάθειά του να σώσει τον αδερφό του, γλίστρησε

και έπεσε από έναν ψηλό βράχο.

   Ο δύστυχος βασιλιάς, παρόλη τη θλίψη για τη συμφορά που τον βρήκε,

προκειμένου να υπάρχει διάδοχος του θρόνου, αποφασίζει να παντρέψει 
την κόρη του

με όποιο γενναίο παλικάρι κατορθώσει να σκοτώσει το άγριο λιοντάρι 
του Κιθαιρώνα

και να απαλλάξει τον τόπο από την καταστροφική του παρουσία.

---

 Πολλοί υποστα.

Ο νέος Ηρακλής
Ο Αλκάθοoς, δυνατός και γενναίος σαν τον Ηρακλή, τελικά τα καταφέρνει
και σκοτώνει το αιμοβόρο θηρίο. Ο μεγαρικός λαός, μόλις μαθαίνει το 
ευχάριστο γεγονός, βγαίνει στους δρόμους και τον υποδέχεται με μεγάλες
τιμές και λαμπρές τελετές. Λέγεται ότι από τότε καθιερώθηκαν στα Μέγαρα
τα Αλκάθεια, αγώνες προς τιμή του Μεγαρέα ήρωα.
Ο βασιλιάς Μεγαρέας κράτησε το λόγο του, τον έκανε γαμπρό του και τον
όρισε διάδοχό του. Όταν ο Αλκάθοος γίνεται βασιλιάς, ο λαός τον αποδέχεται
αμέσως και τον στηρίζει στο δύσκολο έργο της αναδιοργάνωσης της πόλης.
Από τα σημαντικότερα έργα που πραγματοποιούνται αυτήν την εποχή, είναι 
η αναστήλωση των τειχών και η κατασκευή ακρόπολης στην κορφή του 
δυτικού λόφου, ο οποίος μέχρι σήμερα φέρει το όνομά του. Ο νέος βασιλιάς
δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις τέχνες και τα γράμματα, γιατί πιστεύει 
ότι αποτελούν τη βάση για την πρόοδο και την προκοπή μια οργανωμένης 
κοινωνίας.

Το τέλος της βασιλείας.

   Τελευταίος βασιλιάς των Μεγάρων είναι ο Υπερίωνας.  Λένε ότι ήταν γιος 

του περίφημου βασιλιά των Μυκηνών Αγαμέμνονα. Όμως, διοικεί με υπεροψία

και πλεονεξία, γεγονός που ξεσηκώνει το λαό σε συχνές διαδηλώσεις και φέρνει

μεγάλες αναταραχές. Όλοι αρχίζουν πλέον να 

αμφισβητούν το θεσμό της βασιλείας, που καταργείται οριστικά με τη
δολοφονία του ανίκανου βασιλιά από το Σανδίονα. Έτσι τα Μέγαρα γίνονται
η πρώτη πόλη που ο λαός της κατάργησε το θεσμό της βασιλείας.  
Από τότε η ιστορική πόλη-κράτος των Μεγάρων διοικείται από συμβούλιο 
που ονομάζεται «Αισύμνιο», για τη συγκρότηση και τη λειτουργία του οποίου 
γνωρίζουμε ελάχιστα. 
Το μεγαρικό ομηρικό ζήτημα
   Όμως, πριν αφήσουμε πίσω μας το δεύτερο σταθμό του ταξιδιού μας, αξίζει 
το κόπο να εξετάσουμε, από πολλές πλευρές ένα σοβαρό θέμα. Πρόκειται 
για τη συμμετοχή των Μεγαρέων στον Τρωικό πόλεμο. Είναι γεγονός ότι ο
Όμηρος δεν αναφέρει πουθενά στα έπη του το όνομα των Μεγάρων, με 
αποτέλεσμα πολλοί ιστορικοί να αναρωτιούνται αν τελικά η ιστορική πόλη
πήρε μέρος σ’ αυτό το μεγάλο πόλεμο.
Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβωνας, αναφέρει ότι την ομηρική εποχή, οι Έλληνες,
όταν μιλούσαν για την Αττική, συμπεριλάμβαναν και τα Μέγαρα. Όσοι 
κατοικούσαν μάλιστα στην Αττική ονομάζονταν «κούροι Αθηναίων».
Γι’ αυτό το λόγο, σύμφωνα με το Στράβωνα, ο Όμηρος δεν κάνει ειδική
αναφορά στο όνομα των Μεγάρων, αλλά όταν λέει ότι οι Αθηναίοι πήραν 
μέρος στον Τρωικό πόλεμο, εννοεί ότι συμμετείχαν και οι Μεγαρείς.
  Ο Γερμανός φιλόλογος Βιλανόβιτς, που ασχολήθηκε πολλά χρόνια με τον
Όμηρο, έχει τη γνώμη ότι τα Μέγαρα αναφέρονται στη Β΄ ραψωδία της
Ιλιάδας, στο στίχο 508 όπου υπάρχει η φράση: «Νίσσα Ζαθέη», αφού 
όπως γνωρίζουμε η παλαιότερη ονομασία των Μεγάρων ήταν Νίσσα ή 
και Νίσσου πόλη.

   Δι

Διαφορετική διάσταση στο θέμα, δίνουν δυο Μεγαρείς ιστορικοί4 του
4^ου αιώνα π.Χ. Πιο συγκεκριμένα, ο Δευχίδας, στο πεντάτομο έργο του 
«Μεγαρικά», κατηγορεί τους Αθηναίους ότι κατά την καταγραφή των 
ομηρικών επών που πραγματοποίησαν στην εποχή του Πεισίστρατου 
παραποίησαν φράσεις της Ιλιάδας, στις οποίες ο Όμηρος ανέφερε τα
Μέγαρα. Αυτή η παρατυπία, σύμφωνα με τον περίφημο Μεγαρέα ιστορικό,
την έκαναν οι Αθηναίοι εξαιτίας του μίσους που ένιωθαν για τους Μεγαρείς
και της γνωστής διαμάχης ανάμεσα στις δυο γειτονικές πόλεις για τη Σαλαμίνα. 
Την ίδια άποψη υποστήριξε λίγα χρόνια αργότερα και ο άλλος σπουδαίος
Μεγαρέας ιστορικός, ο Ηρέας ή Ηραγόρας.

   Ποια, από τις παραπάνω απόψεις, είναι η σωστή; Πού κρύβεται η αλήθεια;

Τα Μέγαρα, με τέτοια δυναμική παρουσία σε ολόκληρη την προϊστορική εποχή,

πήραν τελικά μέρος σε έναν πόλεμο στον οποίο υπήρχε καθολική συμμετοχή
των ισχυρών πόλεων και στον οποίο αρχιστράτηγος ήταν ο Αγαμέμνονας,

πατέρας του βασιλιά των Μεγάρων Υπερίονα: